جنگ بوسنی، ۳۰ سال پس از آن: چگونه این جنایات رخ داد؟
سی سال پس از پایان جنگ، بوسنی و هرزگوین همچنان با میراث پاکسازی قومی، آوارگی جمعی و نسلکدی سربیرنیتسا دستوپنجه نرم میکند. این جنگ که با فروپاشی یوگسلاوی آغاز شد، به مرگ حدود ۱۰۰ هزار نفر و آوارگی بیش از دو میلیون نفر منجر شد.
جنگ بوسنی و میراث آن پس از ۳۰ سال
جنگ بوسنی و هرزگوین که بین سالهای ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ رخ داد، یکی از خونینترین درگیریهای اروپا پس از جنگ جهانی دوم بود. این جنگ در پی فروپاشی یوگسلاوی و بروز تنشهای قومی و ملیگراییهای رقیب آغاز شد و با پاکسازی قومی سیستماتیک به ویژه علیه بوسنیاییهای مسلمان (بوسنیاکها) همراه بود. اوج این خشونتها در نسلکُدی سربیرنیتسا در ژوئیه ۱۹۹۵ رخ داد که طی آن بیش از ۸۰۰۰ مرد و پسر بوسنیاک کشته شدند.
- آغاز جنگ: با برگزاری همهپرسی استقلال در مارس ۱۹۹۲ و به رسمیت شناخته شدن بوسنی توسط جامعه اروپا در آوریل همان سال، نیروهای صرب بوسنی با پشتیبانی ارتش یوگسلاو حملات هماهنگشدهای را برای تصرف قلمرو و اخراج غیرصربها آغاز کردند.
- محاصره سارایوو: پایتخت بوسنی به مدت ۴۳ ماه در محاصره نیروهای صرب قرار داشت که در این مدت حدود ۱۱۰۰۰ غیرنظامی کشته شدند.
- مناطق امن: سازمان ملل متحد چندین منطقه از جمله سربیرنیتسا را به عنوان "مناطق امن" اعلام کرد، اما این مناطق نیز از خشونت در امان نماندند.
- پایان جنگ: پس از نسلکُدی سربیرنیتسا، ناتو حملات هوایی گستردهای را علیه نیروهای صرب آغاز کرد که منجر به امضای توافقنامه صلح دیتون در نوامبر ۱۹۹۵ شد.
"قتلعام سربیرنیتسا توسط دیوان بینالمللی دادگستری و دیوان کیفری بینالمللی برای یوگسلاوی سابق به عنوان نسلکُدی شناخته شد."
"محاصره سارایوو به عنوان طولانیترین محاصره یک شهر در تاریخ مدرن اروپا ثبت شده است."
اگرچه توافقنامه دیتون جنگ را به پایان رساند و بوسنی را به عنوان کشوری واحد اما بسیار غیرمتمرکز حفظ کرد، اما اجرای کامل مفاد آن به ویژه در مورد حق بازگشت آوارگان با چالشهای بسیاری روبرو بوده است. دادگاه بینالمللی کیفری برای یوگسلاوی سابق (ICTY) نیز تا حدی به دنبال اجرای عدالت بود و رهبران صرب مانند رادوان کاراجیچ و راتکو ملادیچ به حبس ابد محکوم شدند. با این حال، بسیاری از بازماندگان معتقدند که عدالت به طور کامل محقق نشده است و جامعه بوسنی همچنان با زخمهای عمیق این جنگ زندگی میکند.
