قسمت ۱۰۶ خاطرات میلسپو: مذاکرات پشت پرده قوام و روسها درباره آذربایجان
براساس خاطرات آرتور میلسپو، مسئله آذربایجان که به عنوان «مسئله داخلی ایران» اعلام شده بود، در واقع موضوع مذاکرات محرمانه بین دولت شوروی و احمد قوام بوده است.
مذاکرات پشت پرده درباره آذربایجان
براساس خاطرات آرتور میلسپو، کارشناس مالی آمریکایی در ایران، مسئله آذربایجان که رسماً به عنوان «مسئله داخلی ایران» عنوان میشد، در حقیقت موضوع مذاکرات محرمانه بین دولت شوروی و احمد قوام، نخستوزیر ایران بوده است. قوام به شورشیان آذربایجان پیشنهاداتی داد که نشان میداد ترتیب مسالمتآمیز اجرای اصلاحات قبلاً با موافقت دولت شوروی توافق شده بود.
- میلسپو هشدار داد که در صورت عدم اجرای این توافق، ایران ممکن است حاصلخیزترین استانهای خود را از دست بدهد
- موافقتنامه نفت شامل سراسر شمال ایران به استثنای بخشی از آذربایجان غربی بود
- دولت ایران متعهد شد هیچ امتیازی به شرکتهای خارجی در این منطقه ندهد
- شرکت مشترک ایران و شوروی با سهامدارى ۵۱ درصدی شوروی در ۲۵ سال اول پیشبینى شده بود
- تجربه قبلی شیلات نشان میداد شریک ضعیفتر نفوذ و درآمد چندانی نخواهد داشت
«مسئله آذربایجان که از جانب دولتین مسئله داخلی ایران اعلام شده بود، در حقیقت موضوع مذاکره بین روسها و آقای قوام بود»
این اسناد تاریخی نشان میدهد که تحولات آذربایجان در آن دوره تحت تأثیر مستقیم روابط ایران با قدرت بزرگ همسایه بوده است.
