یادداشت‌های علم: روابط ایران با کشورهای سوسیالیستی در دوران پهلوی

یادداشت‌های تاریخی اسدالله علم

یادداشت‌های اسدالله علم، وزیر دربار محمدرضا شاه، در تاریخ ۱۸ خرداد ۱۳۵۲ به تحلیل روابط دیپلماتیک ایران با کشورهای سوسیالیستی می‌پردازد. علم در این یادداشت به ملاقات با سفیر آمریکا اشاره می‌کند و در مورد سفر شاه به کشورهای سوسیالیستی بحث می‌نماید. وی تأکید می‌کند که کشورهایی مانند رومانی و یوگسلاوی به دلیل تمایل به رهایی از نفوذ مسکو، به ایران نیاز زیادی احساس می‌کنند.

• علم اشتباه خود در مورد مسافرت شاهانه را به سفیر آمریکا توضیح داد
• کشورهای سوسیالیستی کوچک خواهان کاهش وابستگی به شوروی بودند
• ایران نفت به لهستان، رومانی و یوگسلاوی می‌فروخت تا وابستگی آنان به شوروی کمتر شود
• حضور قشون روسیه در برخی کشورها مانع از استقلال کامل آنها می‌شد
• برنامه سفر شاه بیش از سه روز نبود و شامل نمایش هواپیماهای جدید می‌شد

“این کشورهای کوچک به خصوص رومانی و یوگسلاوی چون می‌خواهند خود را از یوغ مسکو برهانند، خیلی احساس احتیاج به ما می‌کنند”

“شاهنشاه به لهستان و رومانی و یوگسلاوی نفت می‌فروشند و این نیست مگر برای آن که احتیاج آنها به شوروی کمتر بشود”

این یادداشت‌ها نمایانگر سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی و تلاش برای ایجاد توازن در روابط با بلوک شرق و غرب است.