صلح و دفاع مشروع در قرآن؛ توازن ضروری برای امنیت و عدالت

صلح و دفاع مشروع در آموزه‌های قرآنی

قرآن کریم صلح را به عنوان هدف نهایی و ارزش والای انسانی معرفی می‌کند، اما در کنار آن دفاع مشروع را به عنوان حق مسلم انسان‌ها در برابر تجاوز و ظلم تأیید می‌نماید. این دو مفهوم نه تنها در تعارض نیستند، بلکه مکمل یکدیگر بوده و توازن ضروری برای برقراری امنیت و عدالت ایجاد می‌کنند. آیات متعددی از قرآن بر هر دو جنبه تأکید دارد؛ از جمله آیه 63 سوره فرقان که بر رفتار صلح‌جویانه مؤمنان حتی در برابر نادانان اشاره می‌کند، و آیات سوره انفال و بقره که دفاع در برابر تجاوزگران را مجاز می‌شمارند.

• صلح زمانی مطلوب است که طرفین دارای حسن نیت باشند
• دفاع مشروع در شرایط تجاوز ضروری و واجب شرعی است
• تاریخ اسلام نمونه‌های متعددی از اولویت دادن به صلح دارد
• پیمان حدیبیه نمونه‌ای بارز از صلح‌طلبی پیامبر اسلام است
• دفاع مشروع باید در چارچوب عدالت و اخلاق انجام شود

“وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا” “وَقَاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ”

در نهایت، آموزه‌های قرآنی نشان می‌دهد که صلح واقعی باید بر پایه عدالت استوار باشد و در صورت وقوع تجاوز، دفاع مشروع نه تنها مجاز بلکه ضروری است.