نقد پروژه ۷۰ ساله سد لار؛ چرا این سد هیچ‌گاه پر نشد؟

تحلیل زمین‌شناسی شکست سد لار

سد لار به عنوان یکی از منابع اصلی تأمین آب شرب تهران، پس از هفت دهه به پروژه‌ای شکست‌خورده تبدیل شده است. دکتر مهدی زارع، زمین‌شناس و زلزله‌شناس، در گفت‌وگو با خبرآنلاین به تحلیل دلایل این ناکامی پرداخته است. مشکل اصلی به زمین‌شناسی نامناسب محل ساخت بازمی‌گردد که از ابتدا توسط کارشناسانی مانند دکتر یدالله سحابی هشدار داده شده بود. منطقه مخزن سد دارای سازند سنگ آهک کارستی است که به دلیل فعالیت‌های آتشفشانی دماوند و وجود گسل‌های متعدد، به شبکه‌ای از حفره‌های زیرزمینی تبدیل شده و امکان ذخیره‌سازی آب را ناممکن کرده است.

• نشت فاجعه‌بار آب: از سال ۱۳۶۰ تاکنون سالانه ۲۲۰ میلیون مترمکعب آب از چشمه‌های پایین‌دست خارج می‌شود
• انتخاب محل نادرست: ساخت سد روی سازند لار که از نظر زمین‌شناسی کاملاً نامناسب بود
• تأثیر آتشفشان دماوند: تولید آب اسیدی که فرآیند انحلال سنگ‌های آهکی را تسریع می‌کند
• وجود گسل لار: شکستگی‌های زمین‌شناسی مسیرهای اصلی نشت آب هستند
• هشدارهای قدیمی: از دهه ۲۰ شمسی کارشناسان نسبت به نامناسب بودن محل احداث هشدار داده بودند

دکتر زارع می‌گوید: «نادیده گرفتن زمین‌شناسی محل ساخت سد طی حدود هفتاد سال اخیر موجب شده تا سد لار همچنان سایتی شکست‌خورده باشد»

وی در مقایسه‌ای تاریخی اشاره می‌کند: «تداوم فعالیت‌ها در محدوده سد لار آدم را به یاد چاه میرزا آغاسی می‌اندازد که اگر برای من آب نداره، برای تو که نون داره»

این پروژه نمونه‌ای کلاسیک از اهمیت مطالعات زمین‌شناسی پیش از اجرای پروژه‌های بزرگ عمرانی است که عدم توجه به آن منجر به هدررفت میلیاردها تومان از بودجه ملی شده است.