لاوروف راست می‌گوید یا ظریف؟ تحلیل اظهارات اخیر وزیر خارجه روسیه

تحلیل اظهارات لاوروف و تأثیر آن بر سیاست داخلی ایران

اظهارات سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، درباره نقش محمدجواد ظریف در پذیرش «مکانیسم ماشه» در برجام، موجی از بحث‌ها و دو قطبی‌سازی را در فضای سیاسی ایران ایجاد کرده است. لاوروف در نشستی خبری پذیرش این سازوکار توسط تیم مذاکره کننده ایران را «یک دام حقوقی» خواند و مسئولیت آن را مستقیماً بر عهده ظریف گذاشت. در مقابل، ظریف این ادعاها را رد کرده و به مواضع قبلی لاوروف در جلسات تصمیم‌گیری اشاره کرده است.

• دامن زدن به اختلافات داخلی: به نظر می‌رسد هدف اصلی از بیان چنین اظهاراتی در شرایط حساس کنونی، دامن زدن به دو قطبی کاذب بین موافقان و مخالفان مذاکره با غرب در داخل ایران است.
• الگوی مشترک قدرت‌های جهانی: اقداماتی از این دست، چه از سوی قدرت‌های غربی و چه شرقی، یادآور سیاست قدیمی «تفرقه بیانداز و حکومت کن» برای تأمین منافع خود در کشورهای دیگر است.
• استثنا نبودن روسیه: همان‌طور که لاوروف خود به اقدامات انگلیس در ایجاد تفرقه اشاره کرده، رفتار مسکو نیز از این قاعده مستثنی نیست و از اختلافات داخلی ایران برای تقویت مواضع خود استفاده می‌کند.

لاوروف گفت: «واقعیتش را بخواهید [پذیرش اسنپ‌بک توسط ظریف] برای ما یک غافل‌گیری بود. اما اگر شرکای ایرانی ما این ساز و کار را پذیرفتند که راستش را بخواهید یک دام حقوقی بود، جایی برای اعتراض ما وجود نداشت.»

ظریف در پاسخ گفته: «همین آقای لاوروف در جلسه تصمیم‌گیری می‌گفت من اجازه نمی‌دهم حق وتوی ما را از ما بگیرید. حالا می‌گوید ظریف رفته این کار را کرده.»

نکته کلیدی این است که راست یا دروغ بودن ادعای لاوروف، در مقایسه با نیت او از مطرح کردن آن در این برهه حساس، اهمیت ثانویه دارد. جامعه ایران باید هوشیار باشد و اجازه ندهد قدرت‌های خارجی با سوءاستفاده از احساسات عمومی، به اختلافات داخلی دامن بزنند و از آب گل‌آلود ماهی بگیرند. ارزیابی تجربه برجام باید در فضایی آرام و به دور از جنجال‌های تحریک‌شده خارجی انجام شود تا بتواند چراغ راه آینده باشد.