توزیع نابرابر دارو در داروخانه‌های منتخب؛ چالش‌های سیستم دارویی ایران
سیستم داروخانه‌های منتخب در ایران باعث ایجاد نابرابری در دسترسی به دارو، تشکیل بازار سیاه، فساد سازمانی و کاهش اعتماد عمومی شده است. این سیستم نیازمند بازنگری اساسی برای کاهش بی‌عدالتی‌ها در حوزه سلامت میباشد.
سیستم داروخانه‌های منتخب و چالش‌های توزیع دارو
سیستم داروخانه‌های منتخب که چند سالی است در نظام توزیع دارو ایران مشاهده می‌شود، باعث ایجاد چالش‌های اساسی در عملکرد داروخانه‌ها شده است. در این سیستم بدون معیار مشخصی، تعدادی داروخانه انتخاب می‌شوند و داروهای کمیاب و خاص صرفاً به این مراکز توزیع می‌گردد. این موضوع منجر به ایجاد رانت بزرگ شده که مثلث «خان، کدخدا و ژاندارم» همگی از سود سرشار آن بهره‌برداری می‌کنند.
- نابرابری در دسترسی: تمرکز داروخانه‌های منتخب در مناطق خاص، دسترسی ساکنان مناطق محروم را محدود می‌کند
- تشکیل بازار سیاه: داروهای توزیع شده در داروخانه‌های منتخب با قیمت چندبرابری در بازار سیاه یافت می‌شوند
- فساد سازمانی: این سیستم انگیزه‌های سودجویانه را تقویت کرده و کیفیت خدمات دارویی را کاهش داده است
- کاهش رقابت: انحصار توزیع داروهای خاص، رقابت سالم بین داروخانه‌ها را کاهش داده است
- اختلال در زنجیره تأمین: وابستگی به داروخانه‌های منتخب سیستم توزیع را شکننده کرده است
"این داروها بعضاً از طریق داروخانه‌های منتخب به بازار سیاه راه پیدا می‌کند و سیستم نظارتی تنها نظاره‌گر این وضعیت آشوب‌زده است"
"کاهش اعتماد عمومی می‌تواند بیماران را به سمت خرید خودسرانه دارو از بازار غیررسمی سوق دهد"
این چالش‌ها نشان می‌دهد که سیستم داروخانه‌های منتخب نه تنها کارایی سیستم دارویی را کاهش داده، بلکه نابرابری‌ها و بی‌عدالتی‌ها را در حوزه سلامت تشدید کرده است. بازنگری اساسی در سیاست‌های توزیع و تقویت نظارت بسیار ضروری به نظر می‌رسد.