معنای عقل در قرآن کریم

معنای عقل در قرآن کریم

بر اساس تفسیر علامه طباطبائی در تفسیر المیزان، عقل در قرآن به معنای ادراک توأم با سلامت فطرت است، نه اندیشه‌ای که تحت تأثیر غرائز و امیال نفسانی باشد. خدای متعال عقل را نیرویی الهی تعریف کرده که انسان به وسیله آن می‌تواند راه حقائق معارف و اعمال صالحه را بیابد و پیش بگیرد. اگر عقل انسان تنها به تشخیص خیر و شرهای دنیوی محدود شود، دیگر عقل نامیده نمی‌شود.

• عقل در قرآن نیرویی الهی برای شناخت حقایق است
• تعقل همراه با سلامت فطرت و دل روشن معنا می‌یابد
• قرآن از افرادی حکایت می‌کند که به دلیل عدم تعقل، از دوزخیان شدند
• تعقل نیازمند علمی است که انسان خود به آن دست می‌یابد
• سمع به علمی گفته می‌شود که انسان با کمک دیگران کسب می‌کند

«وَقَالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا کُنَّا فِی أَصْحَابِ السَّعِیرِ» «أَفَلَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِهَا»

آیات قرآن به روشنی نشان می‌دهند که عقل واقعی زمانی محقق می‌شود که همراه با سلامت فطرت و برای پرستش خدای رحمان به کار گرفته شود.