تحلیل آیه «نفی سبیل» و مفهوم سلطه عقلی و برهانی در روایات اهل بیت
آیه «نفی سَبیل» در قرآن کریم فراتر از تسلط فیزیکی و سیاسی بوده و در روایات امامان شیعه به معنای «حجت» و «سلطه عقلی و برهانی» تفسیر شده است.
تحلیل آیه نفی سبیل در قرآن
آیه شریفه «وَ لَن یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا» یکی از متون بنیادین در تبیین حدود سلطه کفار بر جوامع اسلامی است. این آیه در ظاهر به معنای نفی کامل هرگونه تسلط و غلبه کافران بر مؤمنان است، اما در روایات اهل بیت علیهم‌السلام معنای عمیق‌تری یافته است.
- تفسیر فقهی سنتی: نفی سلطه نظامی، سیاسی و قضایی کفار
- تفسیر معاصر: اختلاف نظر در مورد شمول آیه بر سلطه‌های اقتصادی و فرهنگی
- تفسیر روایی: سبیل به معنای «حجت» و «سلطه عقلی و برهانی»
امام رضا علیه‌السلام فرمود: «لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِکَافِرٍ عَلَی مُؤْمِنٍ حُجَّةً»
امیرالمؤمنین علیه‌السلام تأکید کرد: «برای کافر بر مؤمن حجتی قرار نداد»
این تفسیر نشان می‌دهد که حقانیت مکتب اهل بیت از نظر برهانی غیرقابل خدشه است و مسلمانان باید همواره آماده ارائه ادله و برهان در مقابل ادعاهای باطل باشند.