فرونشست زمین آثار تاریخی ایران از تخت‌جمشید تا نقش‌جهان را تهدید می‌کند
کارشناس زمین‌شناسی هشدار داد نزدیک به نیمی از بافت‌های تاریخی ارزشمند ایران در مناطق در معرض فرونشست قرار دارند. میدان نقش‌جهان، تخت‌جمشید و آرامگاه کوروش از جمله آثار در معرض خطر هستند.
فرونشست زمین تهدیدی جدی برای میراث فرهنگی ایران
بررسی‌های زمین‌شناسی نشان می‌دهد که نزدیک به نیمی از بافت‌های تاریخی ارزشمند کشور در نواحی در معرض فرونشست قرار گرفته‌اند. حدود ۶۳ اثر ملی ثبت‌شده و ۲۷ اثر جهانی در این مناطق واقع شده‌اند که خطر از دست دادن بخش غیرقابل جبرانی از هویت تاریخی ایران را افزایش می‌دهد.
- در استان اصفهان میدان نقش جهان، مسجد شیخ لطف‌الله و پل‌های تاریخی با فرونشست ۱۶ تا ۲۵ سانتیمتری مواجه هستند
- در استان فارس تخت جمشید، پاسارگاد و نقش رستم به دلیل برداشت بی‌رویه آب برای کشاورزی در معرض خطر قرار دارند
- فرونشست در دشت مرودشت به ۱۴ سانتیمتر در سال رسیده و سیستم‌های زهکشی را تهدید می‌کند
- بازار تاریخی تبریز، زیارتگاه‌های قم و بافت تاریخی یزد نیز از جمله آثار در معرض خطر هستند
- در یزد فرونشست با سرعت ۱۰ سانتیمتر در سال ساختمان‌های خشتی و قنات‌های باستانی را تهدید می‌کند
علی شهباز کارشناس زمین‌شناسی: «این یعنی ما در خطر از دست دادن بخش غیرقابل جبرانی از هویت تاریخی کشور هستیم. نمونه‌های عینی این تخریب را در آثار تاریخی اصفهان به وضوح مشاهده می‌کنیم.»
وی افزود: «تخلیه آب‌های زیرزمینی در پاسارگاد ممکن است به مرور زمان به بی‌ثباتی مقبره کوروش منجر شود. بارندگی‌های ناگهانی نیز سکوی سنگی آرامگاه را تهدید می‌کند.»
اگرچه هیچ‌کدام از این آثار در معرض فروپاشی فوری قرار ندارند، اما اثر تجمعی فرونشست در کنار خشکسالی و فعالیت‌های انسانی می‌تواند در عرض چند دهه به آسیب‌های جبران‌ناپذیر منجر شود، به‌ویژه برای تخت‌جمشید به عنوان نمادین‌ترین اثر باستانی ایران.