شایعه‌ها درباره نصرالله پورجوادی و اندیشه ایرانشهری

گفت‌وگو با نصرالله پورجوادی درباره اندیشه ایرانشهری

نصرالله پورجوادی، استاد بازنشسته فلسفه دانشگاه تهران، در این مصاحبه به شایعات درباره گرایشش به اندیشه‌های زرتشتی پاسخ می‌دهد و تصریح می‌کند که مسئله اصلی، توجه به فرهنگ و هویت ایرانی در گذر تاریخ است. او با اشاره به کتاب جدیدش «در نگاه ایرانشهری»، توضیح می‌دهد که اسلام ایرانی یا «اسلام سلمانی» تفاوت‌های بنیادینی با اسلام عربی دارد، از جمله در زبان، اسطوره‌ها و اخلاق. پورجوادی بر این باور است که ایرانیان برای درک دین جدید، آن را در قالب فرهنگی خود جای دادند و این روندی است که از دوره ابوالعباس ایرانشهری در قرون اولیه اسلامی آغاز شده است.

• تأثیر فلسفه ایرانی بر یونان: پورجوادی کاملاً با نظر دکتر مجتبایی موافق است که افلاطون و حتی فیثاغورث و هراکلیتوس تحت تأثیر فلسفه ایرانی بوده‌اند.
• منابع فلسفه ایرانی: متون مهمی مانند «دینکرد» و «بندهشن» به زبان پهلوی وجود دارد که جهان‌بینی ایرانی را به خوبی نشان می‌دهد، ولی متأسفانه این متون به اندازه کافی مطالعه نشده‌اند.
• غفلت تاریخی: به گفته وی، سیزده قرن فشار فرهنگی باعث شده ایرانیان داشته‌های فلسفی و عرفانی خود را نادیده بگیرند و به جای آن، صرفاً به فلسفه یونانی بپردازند.
• چشم‌انداز آینده: پورجوادی با خوش‌بینی می‌گوید که خودآگاهی جدیدی در نسل جوان در حال شکل‌گیری است و میل به بازشناسی هویت ایرانی عمیق‌تر از دوران پیش از انقلاب است.

پورجوادی می‌گوید: «ما هنوز ایران را جدی نمی‌گیریم. به همین دلیل، می‌بینم که چه انتقاداتی به من می‌شود.»

او در پاسخ به این پرسش که چرا دیر به این مباحث پرداخته، تأکید می‌کند: «چرا شما نرفتید؟ چرا دیگران دنبالش نرفتند؟ چیزی نیست که فقط به من بگویید، باید به همه بگوییم.»

این گفت‌وگو بر لزوم گنجاندن مباحث فلسفه و عرفان ایرانی در برنامه‌های درسی دانشگاه‌ها تأکید دارد و امیدوار است که با تلاش‌های سیستماتیک، فرهنگ ایرانی بتواند جایگاه واقعی خود را بازیابد.