اسلام چینی: عرفان ابن‌عربی در لباس دائو و کنفوسیوس
گفت‌وگو با ملیحه رحمانی درباره جریان «هان‌کتاب» که اسلام را با مفاهیم دائویی، کنفسیوسی و بودایی بیان کرد. این آثار توسط مسلمانان چین از قرن شانزدهم نوشته شد و تحت تأثیر آثار فارسی مانند مرصادالعباد و آثار جامی شکل گرفت.
اسلام چینی و جریان هان‌کتاب
هان‌کتاب به آثاری اطلاق می‌شود که توسط متفکران مسلمان چین از قرن شانزدهم میلادی نوشته شده‌اند. در این آثار، مفاهیم اسلامی و به ویژه عرفان نظری در قالب سنت نوکنفسیوسی تبیین شده است. نویسندگان برای بیان این مفاهیم از اصطلاحات دائویی، کنفسیوسی و بودایی استفاده کردند که بخشی به دلیل ویژگی خط چینی و بخشی برای معرفی اسلام به نخبگان چینی بود.
- اسلام در قرن اول هجری از طریق جاده ابریشم وارد چین شد
- مهاجرت منجمان ایرانی برای اصلاح تقویم چینی در دوران امپراطوری
- استفاده از مفاهیم مشترک مانند «فرّه» برای تقریب فرهنگی
- ترجمه آثار فارسی مانند «مرصادالعباد» و «لوایح» جامی به چینی
- تأکید بر مشترکات فرهنگی به جای تفاوت‌ها
“وانگ‌دای‌یو می‌گوید اجدادش که منجمان ایرانی بودند، برای اصلاح تقویم چینی به دربار امپراطور دعوت شدند.” “لیوجی در کتاب خود شریعت اسلامی را با مفهوم «لی» (آداب اجتماعی) برای چینی‌ها قابل فهم کرد.”
اسلام چینی نه به معنای اسلام متفاوت، بلکه به معنای بیان همان تعالیم اسلامی در قالب فرهنگی چینی است. این جریان که تحت تأثیر اسلام ایرانی شکل گرفت، متأسفانه در ایران کمتر شناخته شده است.