رونق بازار سیاه وام‌فروشی در ایران؛ نتیجه ۴۰ سال حکمرانی غلط
بازار سیاه وام‌فروشی با افزایش تورم و کاهش قدرت خرید مردم به اوج خود رسیده است. در این بازار زیرزمینی، امتیاز وام‌های بانکی مانند وام ازدواج و کارمندی به کالایی سودآور تبدیل شده‌اند.
رونق بازار سیاه وام‌فروشی در ایران
بازار سیاه وام‌فروشی پدیده‌ای نیست که به تازگی ظهور کرده باشد، اما در ماه‌های اخیر با جهش تورم و افت شدید قدرت خرید، دوباره به اوج فعالیت خود بازگشته است. در این بازار زیرزمینی، امتیاز وام‌های بانکی از ازدواج تا کارمندی به کالایی سودآور برای فروش و دلالی تبدیل شده‌اند. ریشه اصلی این پدیده را می‌توان در تفاوت میان نرخ سود رسمی و نرخ سود واقعی پول در جامعه جستجو کرد. در شرایطی که تورم بالای ۴۰ درصد و نرخ بهره واقعی منفی است، تسهیلات بانکی با نرخ‌های ۱۸ درصد یا کمتر به دارایی جذابی برای معامله تبدیل شده‌اند.
- وام ازدواج ۳۰۰ میلیون تومانی با کارمزد ۴ درصد در بازار آزاد بین ۳۰ تا ۶۰ میلیون تومان معامله می‌شود
- فشار معیشتی و نیاز فوری به نقدینگی خانوارها را به فروش امتیاز وام سوق داده است
- خریداران معمولاً صاحبان کسب‌وکار یا افرادی هستند که به سرمایه ارزان نیاز دارند
- نظام بانکی فاقد ابزارهای نظارتی مؤثر برای کنترل این پدیده است
- وام‌فروشی نشانه‌ای از اختلال در نظام توزیع اعتبار محسوب می‌شود
یوسف کاووسی: "وام‌فروشی تخلف مالی نیست، بلکه نشانه بی‌عدالتی و بی‌اعتمادی مردم به حکمرانی غلط است"
کاووسی: "اگر نرخ بهره و نرخ ارز واقعی شود، بسیاری از مشکلات حل می‌شود اما وقتی فاصله ایجاد می‌کنیم، نیاز به نظارت بیشتر داریم"
این پدیده نه تنها اهداف سیاست‌های حمایتی دولت را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه اعتماد مردم به نظام بانکی و حاکمیت را نیز تضعیف می‌کند. راه‌حل اساسی برای مقابله با این معضل، اصلاح نظام اعتباری، دیجیتالی شدن فرآیند تسهیلات و طراحی بازار ثانویه وام است.