نفوذ فزاینده ترکیه در عراق و سوریه: جایگزینی نقش ایران در منطقه
ترکیه با ابزارهای نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک در سال‌های اخیر نقش برجستهای در عراق و سوریه ایفا کرده و به تدریج جایگزین نفوذ ایران شده است. امضای توافق‌های امنیتی، اجرای پروژه‌های زیرساختی مانند راه توسعه و عملیات علیه پ.ک.ک و داعش از مهمترین ابزارهای آنکارا برای گسترش نفوذ در منطقه محسوب میشود.
نفوذ منطقه‌ای ترکیه در عراق و سوریه
نفوذ فزاینده ترکیه در عراق و سوریه در سال‌های اخیر به یکی از واقعیت‌های ژئوپلیتیک خاورمیانه تبدیل شده است. آنکارا با استفاده از ابزارهای متنوع شامل عملیات نظامی، پروژه‌های اقتصادی و دیپلماسی فعال، به تدریج جایگزین نفوذ ایران در ابعاد سیاسی و اقتصادی شده است. این روند از سال ۲۰۲۴ با سقوط رژیم بشار اسد و تغییرات ژئوپلیتیک منطقه شدت گرفته است.
- تبدیل پایگاه باشیکا به مرکز آموزش مشترک ترکیه-عراق
- اجرای پروژه راه توسعه با هزینه ۱۷ میلیارد دلار از بندر فاو تا مرز ترکیه
- امضای ۲۶ توافق مختلف از جمله توافق‌های امنیتی علیه پ.ک.ک
- حمایت از گروه‌های مخالف در سوریه مانند هیئت تحریر الشام
- استفاده از سازمان‌های منطقه‌ای مانند ECO برای افزایش نفوذ اقتصادی
اردوغان این سیاست‌ها را «همکاری فعال» خوانده و هدف اصلی آن را تأمین امنیت مرزها و دسترسی به بازارهای منطقه می‌داند.
گزارش‌های مراکز مطالعاتی نشان می‌دهد ترکیه با محاسبات عقلانی و درک تهدیدات امنیتی، نفوذ خود را در منطقه گسترش داده است.
این تحولات در حالی صورت می‌گیرد که ایران با کاهش حمایت از اسد و چالش‌های داخلی، بخشی از نفوذ سنتی خود در منطقه را از دست داده است. با این حال، رقابت فزاینده ایران و روسیه و وجود گروه‌های مقاومت، پایداری نفوذ ترکیه را با چالش مواجه کرده است.