نظر کامل علامه طباطبائی در مورد ذوالقرنین و تطبیق آن با کوروش
علامه طباطبائی در تفسیر المیزان به تحلیل داستان ذوالقرنین در قرآن پرداخته و دیدگاههای مختلف درباره تطبیق این شخصیت با چهرههای تاریخی از جمله کوروش هخامنشی را بررسی میکند.
تحلیل علامه طباطبائی از داستان ذوالقرنین
علامه محمدحسین طباطبائی در تفسیر المیزان به بررسی دقیق داستان ذوالقرنین در سوره کهف میپردازد. ایشان با اشاره به اینکه قرآن از ذکر جزئیات زندگی این شخصیت خودداری کرده، پنج ویژگی اصلی را برای ذوالقرنین برمیشمارد: ایمان به خدا و روز قیامت، دارا بودن قدرت دنیوی و اخروی، سفر به مغرب و مشرق، برخورد با قوم ستمگر، و ساخت سد میان دو کوه.
دیدگاههای مختلف درباره هویت ذوالقرنین
- اسکندر مقدونی: برخی مفسران قدیم این نظریه را مطرح کردهاند اما با ویژگیهای قرآنی همخوانی ندارد
- پادشاهان حمیر: برخی روایات عربی ذوالقرنین را از پادشاهان یمن میدانند
- کوروش هخامنشی: این نظریه توسط علمای معاصر مانند ابوالکلام آزاد مطرح شده است
شواهد تطبیق کوروش با ذوالقرنین
- ایمان توحیدی: کتب عهد عتیق کوروش را "مسیح پروردگار" میخوانند
- فضایل اخلاقی: رفتار عادلانه با ملل مغلوب و آزادسازی یهودیان
- سفرهای سهگانه: فتح لیدیا در غرب و سرکوب قبایل شرق
- سدسازی: ساخت سد آهنی در تنگه داریال برای جلوگیری از اقوام مهاجم
علامه طباطبائی مینویسد: "قرآن کریم متعرض اسم ذیالقرنین و تاریخ زندگی و ولادت و نسب نشده است"
ابوالکلام آزاد معتقد است: "آنچه قرآن از وصف ذیالقرنین آورده با کوروش تطبیق میشود"
این تحلیل نشان میدهد که نظریه کوروش از انطباق بیشتری با ویژگیهای قرآنی برخوردار است، هرچند برخی ابهامات تاریخی هنوز پابرجاست.
