از نماز هاشمی تا فتوای سیستانی: تحلیل فقهی-سیاسی دو موضع مشابه
بررسی شباهتهای کلام معترضانه هاشمی رفسنجانی درباره نماز جمعه با فتوای اخیر آیتالله سیستانی در خصوص شرایط امام جماعت و لزوم مقبولیت مردمی.
تحلیل فقهی-سیاسی دو موضع مشابه
این یادداشت به بررسی شباهتهای قابل تأمل بین جمله معروف هاشمی رفسنجانی که گفته بود “دیگر به نمازجمعه برنمیگردم” و فتوای اخیر آیتالله سیستانی که توصیه کرده “بهتر است دیگر پشت سر برخی افراد نماز نخوانید” میپردازد. نویسنده معتقد است هر دو موضع در ظاهر متفاوت اما در باطن بر اصل مقبولیت مردمی امام جمعه و جماعت تأکید دارند.
مبانی فقهی هاشمی رفسنجانی
- هاشمی با وجود عدم دنبال کردن مناصب مرسوم حوزوی، از سوی علما مانند آیتالله معرفت دارای اجتهاد سیاسی شناخته میشد
- استدلال وی برای عدم بازگشت به نماز جمعه مبتنی بر حفظ عدالت و جلوگیری از سقوط جایگاه نمازجمعه بود
- تأکید هاشمی بر این نکته که امام جمعه باید علاوه بر انتصاب حکومتی، مقبول مردم نیز باشد
وجوه مشترک با فتوای سیستانی
- فتوای سیستانی بر ضرورت دفاع از حقوق مردم توسط امام جماعت تأکید دارد
- دریافت حقوق دولتی بدون دفاع از حقوق مردمی را موجب سقوط شرایط امامت میداند
- نمونههای عینی مانند امام جمعه تهران که در واگذاری زمین حوزه علمیه به نزدیکان مشارکت داشت
جمعبندی و نتیجهگیری
“نه کلام هاشمی و نه فتوای سیستانی نشاندهنده جدایی دین از سیاست نیست، بلکه در پی قوام دین در جامعه اسلامی است.”
اتفاق نظر هر دو شخصیت بر لزوم مقبولیت مردمی و پدری کردن امامان جمعه و جماعت نشان میدهد که حفظ اعتبار Religious-اجتماعی این مناصب نیازمند بازگشت به اصول اصلی است.
