حضور چهاربرابری ایرانی‌ها در فضای مجازی؛ زنگ خطری برای فرهنگ مطالعه
طبق آمار، سرانه مطالعه در ایران حدود ۱۵ دقیقه و زمان حضور در فضای مجازی چندین برابر آن است. این شکاف بزرگ نشان‌دهنده چالش‌های ساختاری فرهنگ مطالعه و کوتاهی مسئولین فرهنگی است.
شکاف عمیق فرهنگ مطالعه در ایران
طبق آمارهای رسمی، سرانه مطالعه در ایران حدود ۱۵ دقیقه در روز است، در حالی که زمان حضور افراد در فضای مجازی چندین برابر این مقدار است. این تفاوت چشمگیر نشان‌دهنده شکافی عمیق در فرهنگ مطالعه کشور است که بخشی از آن به کم‌کاری مسئولین فرهنگی بازمی‌گردد. یکی از دلایل اصلی کاهش میل به مطالعه، عدم تناسب کتاب‌ها با نیازهای واقعی و روزآمد جامعه است. در مقابل، فضای مجازی با تولید محتوای کوتاه، تصویری و متنوع، نیاز مخاطب امروزی را سریع‌تر و جذاب‌تر پاسخ می‌دهد.
- کتاب‌های غیرجذاب: بسیاری از کتاب‌ها متناسب با نیازهای واقعی جامعه منتشر نمی‌شوند
- فرآیند طولانی چاپ کتاب: کتاب برای چاپ باید مسیر طولانی اداری و پرهزینه‌ای را طی کند
- ضعف برنامه‌ریزی فرهنگی: نبود برنامه‌ریزی بلندمدت در نهادهای فرهنگی
- بی‌توجهی به مدارس: کتابخانه‌های ضعیف و نبود زمان مطالعه در مدارس
- گرانی کتاب و ضعف زیرساخت‌ها: قیمت بالای کتاب و محدودیت دسترسی عمومی
“فضای مجازی آینه بدون روتوش جامعه است. هر دغدغه، نقد، احساس یا نیاز مردم بدون تأخیر منتشر می‌شود.”
“کتاب برای چاپ شدن باید مسیر طولانی، اداری و پرهزینه‌ای را طی کند که باعث می‌شود کتاب‌ها از زمانه عقب بمانند.”
برای بهبود این وضعیت، راه‌حل‌هایی مانند تولید کتاب‌های جذاب، استفاده هوشمندانه از فضای مجازی، تقویت کتابخانه‌ها و بازطراحی برنامه‌های مدرسه‌محور پیشنهاد شده است.
