حسن پیرنیا و پایه‌گذاری تاریخ‌نگاری اروپامحور در ایران

تاریخ‌نگاری اروپامحور حسن پیرنیا

حسن پیرنیا، ملقب به مشیرالدوله، از چهره‌های تأثیرگذار در تاریخ‌نگاری مدرن ایران محسوب می‌شود. کتاب سه جلدی «تاریخ ایران باستان» او نخستین اثر فارسی بود که بر اساس مستندات باستان‌شناسی نگاشته شد. به باور خداداد رضاخانی، استاد تاریخ دانشگاه لیدن، پیرنیا تاریخ‌نگاری اروپامحور را در ایران تثبیت کرد و از طریق نفوذ در کتاب‌های درسی، تأثیر عمیقی بر آموزش تاریخ گذاشت.

• پیرنیا بیشتر به منابعی اتکا داشت که اروپاییان معتبر می‌دانستند
• او پیشدادیان و کیانیان را به حوزه اسطوره منتقل کرد
• کتابش ترکیبی از اسطوره‌های ایرانی و وقایع تاریخی ارائه می‌داد
• این اثر نماینده موج اول تاریخ‌نگاری ایرانی متأثر از اروپا بود

خداداد رضاخانی: "نگاه پیرنیا را نمی‌توان صرفا ملی‌گرایانه دانست؛ من بیشتر آن را مدرن‌گرایانه و اروپامحور می‌بینم"

رضاخانی: "یکی از آسیب‌های امروز تاریخ‌نگاری در ایران این است که هنوز هم آثار پیرنیا به عنوان منبع اصلی به کار می‌روند"

امروزه باید آثار پیرنیا را به عنوان داده‌ای تاریخی و نماینده‌ای از اندیشه‌های صد سال پیش بررسی کرد، نه به عنوان منبع معتبر برای تاریخ‌نگاری معاصر.