لزوم توجه به مطالعات سریانی در حدیث‌پژوهی؛ مطالعه موردی دعای سمات
بررسی تأثیر زبان و فرهنگ سریانی بر احادیث اسلامی و دعای سمات از طریق تطبیق با متون مقدس. این پژوهش نشان می‌دهد که مطالعات زبان‌شناسی تطبیقی می‌تواند به فهم بهتر متون حدیثی کمک کند.
ضرورت مطالعات سریانی در بررسی احادیث
این نشست تخصصی با ارائه محمدمهدی سیاهکالی در پژوهشگاه قرآن و حدیث برگزار شد و به تأثیر زبان سریانی بر متون حدیثی و ادعیه اسلامی پرداخت. زبان سریانی به عنوان شاخه‌ای مهم از زبان آرامی، نقش بسزایی در تبادلات دینی و فرهنگی خاورمیانه داشته و ردپای آن در میراث مکتوب اسلام مشهود است.
- آشنایی امامان با زبان سریانی: در اصول کافی روایتی نقل شده که امام صادق (ع) دعایی به زبان سریانی قرائت کرده و سپس آن را به عربی ترجمه نموده است
- تحلیل واژه‌های مبهم: واژه‌هایی مانند “سمت دیان” که در عربی نامفهوم است، ریشه در زبان آرامی دارد و به معنای نفرین است
- مطالعه موردی دعای سمات: این دعا ارتباط نزدیکی با ترجمه سریانی کتاب مقدس (پشیتا) دارد
“برای فهم بهتر و واکاوی ریشه‌ای بسیاری از مفاهیم در متون حدیثی نمی‌توان از نقش تأثیرگذار زبان و فرهنگ سریانی چشم پوشید.”
“بررسی تطبیقی نشان می‌دهد عباراتی مانند ‘قبه الزمان’ در اصل اشاره به ‘مشکن زیمنا’ (خیمه زمان) در متون سریانی دارد.”
تحلیل‌های زبانی انجام شده روی دعای سمات نشان می‌دهد که: ۱. عبارت “قبه الرمان” احتمالاً تحریف “قبه الزمان” است که معادل “خیمه اجتماع” در متون عبری می‌باشد ۲. واژه “إحساس” در “فوق إحساس الکروبیین” شکل عربی‌شده “حسایا” (درپوش تابوت عهد) در زبان سریانی است ۳. “ربوات المقدسین” معادل جماعات قدسیان در کتاب مقدس است
این پژوهش ثابت می‌کند که مطالعات تطبیقی با متون کهن می‌تواند ابهامات زبانی در ادعیه و احادیث را رفع کرده و فهم عمیق‌تری از متون دینی ارائه دهد.
