پریان نظامی: نماد شهود و راز در هفت‌پیکر
تحلیل نقش پری در داستان روز شنبه هفت‌پیکر نظامی که نه نماد اغواگری بلکه دعوت‌کننده به شهود و معرفت است. بررسی تطبیقی اسطوره‌شناسی پری از دیدگاه روانکاوی یونگ و میراث هندوایرانی.
پریان نظامی: از اهریمن تا آموزگار شهود
این مقاله به تحلیل نمادین پری در داستان روز شنبه منظومه “هفت‌پیکر” نظامی گنجوی می‌پردازد. در خوانشی نو، پریان نظامی نه موجوداتی اهریمنی بلکه نماد شهود و ناخودآگاه جمعی هستند که انسان را به سفر درونی برای شناخت خویشتن دعوت می‌کنند. نویسنده با بررسی ریشه‌شناسی واژه پری (پئیریکا در اوستایی) نشان می‌دهد که این مفهوم ابتدا بار منفی داشته اما در ادبیات فارسی به‌ویژه نزد نظامی به نماد زیبایی و معرفت تبدیل شده است.
تحلیل داستان روز شنبه
- پادشاه هند نماینده عقل و سلطه مردانه است
- پری تجلی نیروی شهودی و جنبه زنانه روان (آنیمه)
- سبد پرنده نماد عروج روح و گذار از مرز عقل
- سیاه‌پوشی نشان آگاهی از هبوط و جدایی از اصل الهی
“پری از اهریمن به الهه بدل می‌شود، از اغواگر به آموزگار”
“نظامی افسانه عامیانه را به روایتی فلسفی-روان‌کاوانه ارتقا می‌دهد”
از دیدگاه میرچا الیاده، پری نگهبان مرز میان جهان مادی و مینوی است. این تحلیل نشان می‌دهد که نظامی با نبوغ هنری خود، بن‌مایه‌ای اسطوره‌ای را به نمادی روانشناختی از جست‌وجوی انسان برای شناخت خویشتن تبدیل کرده است.
