خشکسالی و فرونشست؛ عوامل تشدید بحران زلزله در تهران
مهدی زارع، استاد پژوهشکده بینالمللی زلزلهشناسی هشدار میدهد که پمپاژ بیرویه آبهای زیرزمینی و فرونشست زمین در تهران و البرز خطر لرزهخیزی منطقه را افزایش داده است. برداشت ۶ میلیارد متر مکعب آب از سال ۱۳۵۰ تاکنون و نرخ فرونشست سالانه تا ۳۶ سانتیمتر، گسلهای مهم مانند شمال تهران و کهریزک را تحریک میکند.
بحران فرونشست و زلزله در تهران
پدیده فرونشست زمین در تهران و البرز که نتیجه مستقیم برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی است، به یکی از جدیترین تهدیدهای زیستمحیطی و لرزهای کشور تبدیل شده است. دکتر مهدی زارع، استاد پژوهشکده بینالمللی زلزلهشناسی، هشدار میدهد که این وضعیت میتواند خطر لرزهخیزی را در پهنههای پرجمعیت تهران و البرز افزایش دهد.
- از سال ۱۳۵۰ تا ۱۴۰۴ اضافه برداشت تجمعی در استان تهران به حدود ۶ میلیارد متر مکعب رسیده است
- در دشت کرج، افت متوسط سالانه تراز آب زیرزمینی حدوداً سالانه یک متر بوده است
- نرخ فرونشست در برخی مناطق مانند شهریار تا ۳۶ سانتیمتر در سال گزارش شده است
- گسلهای کهریزک، ری و شمال تهران بیشترین خطر را دارند
- پمپاژ وسیع آب احتمال رخداد زلزله شدید را افزایش میدهد
“مکانیسمهای فیزیکی وجود دارند و مقیاس تغییرات ناشی از فعالیتهای انسانی به اندازهای عظیم است که میتواند عامل مختلکننده قابل توجهی در میدان تنش منطقهای باشد.”
“احتمال یک زلزله بزرگ مثلاً روی گسل شمال تهران یا ری به دلیل تغییرات تنش ناشی از پمپاژ آب تشدید میشود.”
این بحران علاوه بر آسیب به زیرساختهای حیاتی، میتواند زمینهساز وقوع زلزلههای مخرب با بزرگای بیش از ۶ در مناطق پرجمعیت تهران شود.
