تبدیل بانک مرکزی از «بانک ملت» به «بانک دولت»
در تاریخ اقتصادی جمهوری اسلامی، شاید مستقلترین و حرفهایترین رئیس بانک مرکزی، محسن نوربخش بود که در برابر فشارهای غیرکارشناسی دولتها میایستاد. امروز بیش از هر زمان دیگری به چنین رویکردی نیاز داریم؛ مدیری که خط قرمز او منافع ملی باشد و نه خواستههای کوتاهمدت سیاسی.
استقلال بانک مرکزی و چالشهای اقتصادی ایران
یکی از اصلیترین وظایف بانک مرکزی، حفظ ارزش پول ملی و کنترل تورم است؛ اما در ساختار اقتصادی ایران، این وظیفه به دلیل نبودِ استقلال بانک مرکزی بهدرستی انجام نمیشود. هنگامیکه بانک مرکزی در مقابل فشارهای دولت ناتوان باشد، نهتنها نقش نظارتی خود را از دست میدهد، بلکه به ابزاری برای جبران کمبودهای مالی دولت تبدیل میشود.
- بیانضباطی پولی شامل افزایش معوقات بانکی، بدهی دولت به شبکه بانکی، بدهی بخش خصوصی و ورشکستگی بانکها
- بیانضباطی مالی زمانی رخ میدهد که هزینههای دولت بیش از درآمدهایش باشد
- بانک مرکزی بهجای اینکه «بانک ملت» باشد، به «بانک دولت» تبدیل میشود
- نمونه موفق استقلال بانک مرکزی در فدرالرزرو آمریکا و تجربه بریتانیا در کنترل تورم
“بانک مرکزی باید بداند که ناموس و مسئولیت اصلیاش حفظ ارزش پول ملی است”
اگر نقدینگی مهار نشود، ارزش پول ملی هر روز ضعیفتر میشود و فشار تورمی بیش از همه بر اقشار ضعیف وارد خواهد شد. بنابراین مهمترین راهکار برای عبور از بحران فعلی، بازگرداندن نقش حقیقی بانک مرکزی و ایجاد استقلال عملی و حقوقی برای این نهاد است.
