صفویان یا قاجارها: مقایسه اهمیت به آیینهای مذهبی در دو دوره تاریخی
کتاب «سور و سوگ نیاکان» نوشته ساره مرادی، تفریحات، سرگرمیها، سوگواریها و جشنهای ملی و دینی در دورههای صفویه و قاجاریه را مقایسه کرده و نشان میدهد صفویان به آیینهای مذهبی اهمیت بیشتری میدادند.
مقایسه اهمیت آیینهای مذهبی در دورههای صفویه و قاجاریه
کتاب «سور و سوگ نیاکان» نوشته ساره مرادی که توسط انتشارات تاریخاندیش در ۲۳۶ صفحه منتشر شده است، به بررسی تطبیقی تفریحات، سرگرمیها، سوگواریها و جشنهای ملی و دینی در دو دوره مهم تاریخ ایران میپردازد. این کتاب در چهار فصل تنظیم شده و به تحلیل دقیق رویکردهای حکومتهای صفوی و قاجار نسبت به آیینهای مذهبی و ملی پرداخته است.
- دوره صفویه: بنیانگذاران صفوی با مداخله در برگزاری جشنها و اعیاد و سوگواریهای امامان شیعه، به دنبال تحکیم وحدت ملی و یکپارچه کردن مردم بودند
- دوره قاجاریه: توجه به آداب و سنن مذهبی و ملی نه تنها کمرنگ شد بلکه مورد استهزا قرار گرفت
- تفاوت کلیدی: در دوره صفویه مراسم جمعی با حضور شاه و مردم برگزار میشد، اما در قاجار چنین آیینهایی وجود نداشت
- منابع پژوهشی: برای مطالعه دوره صفویه به منابع غیرفارسی نیاز است، mientras que برای قاجار منابع بیشتری موجود است
- جامعهشناسی تعاون: نویسنده به مشارکت و همکاری مردم در تمام جنبههای زندگی از عروسی تا عزاداری اشاره کرده است
“بخشی از سیاست بنیانگذاران صفویه مداخله در برگزاری جشنها و اعیاد و سوگواریهای امامان شیعه بود. هدف از آن تحکیم وحدت ملی و یکپارچه کردن آحاد مردم و نزدیک ساختن آنان به دولت بود.”
“در فرهنگ عامه با نوعی جامعهشناسی تعاون روبهرو میشویم؛ مشارکت، مساعدت و همکاری در همه امور زندگیشان، در عروسی تا فوت و عزا دیده میشود.”
این تحقیق نشان میدهد که سیاست مذهبی صفویان مبتنی بر استفاده از آیینها برای ایجاد وحدت ملی بود، در حالی که در دوره قاجار این رویکرد تضعیف شد و مراسم بیشتر جنبه تشریفاتی و درباری پیدا کرد.
