چرا عشق همیشه فضیلت نیست؟ تبیین نگاه دین به عشق ممدوح و مذموم

تحلیل نگاه دینی به عشق ممدوح و مذموم

در نگاه دین اسلام، عشق صرفاً یک هیجان بی‌مهار نیست بلکه نیرویی عمیق و سرنوشت‌ساز است که می‌تواند انسان را تا قله کمال بالا ببرد یا به ورطه غفلت بکشاند. تفاوت اصلی در منبع ایجاد عشق است: عشق زمانی ممدوح است که از عقل و ایمان به سوی خدا هدایت شود، و زمانی مذموم است که از امیال نفسانی برخیزد.

• مراتب وجود انسان شامل جمادی، نباتی، حیوانی و عاقله است
• عشق مذموم زمانی است که انسان با مراتب نازل وجود خویش عاشق شود
• عشق ممدوح زمانی است که انسان عاقلانه و با قوه عاقله عشق می‌ورزد
• حس قلبی ممکن است ناخواسته باشد اما رفتار برآمده از آن کاملاً ارادی است
• ویژگی عشق مأنوس‌شدن است که اگر با عقل انتخاب نشود، همسو با مسیر کمال نخواهد بود

"قلب انسان تنها با وجود معشوق حقیقی یعنی خداوند به آرامش می‌رسد" "بدبودن عشق وقتی معنا می‌یابد که عقل و شرع را کنار می‌گذارد"

نتیجه این که عشق نیرویی خودجوش اما نیازمند هدایت است. ایجاد جرقه عشق ممکن است غیرارادی باشد، اما ساماندهی هیجانات و انتخاب رفتارهای مبتنی بر عقل و شرع کاملاً ارادی و مسئولانه هستند.