هشدار آیت‌الله محقق داماد درباره ضرورت پندپذیری فقیهان و عدالت مستقل از حکومت دینی

هشدارهای محقق داماد درباره فقاهت و اخلاق

آیت‌الله سید مصطفی محقق داماد در کتاب جدید خود با عنوان "اندرز به فقیه" به بررسی رابطه فقه، اخلاق و حکمرانی می‌پردازد. این کتاب که بر اساس وصیت علامه حلی به فرزندش فخرالمحققین تدوین شده، تأکید می‌کند که حتی بزرگترین فقها نیز نیازمند موعظه اخلاقی و اجتماعی هستند. محقق داماد با استناد به سیره پیامبر اکرم و ائمه معصومین، پندپذیری را از سنت‌های زیبای اسلامی می‌داند.

مفاهیم کلیدی در کتاب

• تقوای پیشادینی: آمادگی برای پذیرش حقیقت پیش از ورود به دین
• استقلال اخلاق از شریعت: عقل بشری به‌صورت مستقل قادر به درک حسن و قبح است
• عدالت انسانی: اجرای عدالت نیازمند حکومت دینی نیست
• اعتراف به اشتباه: عذرخواهی حاکمان راهکاری برای کاهش عصبانیت جامعه

"دین آنچنان را آنچنان تر می‌کند اگر شما با طینت زشت و خبیث وارد دین شوید از دین استفاده خبیثانه می‌کنید."

"هدف پیامبر تکمیل اخلاق بوده است. عقل بشری مستقلاً قادر به درک حُسن و قبح است."

محقق داماد در این مصاحبه به پویایی اخلاق اشاره می‌کند و معتقد است مفاهیم اخلاقی با توجه به مقتضیات زمان تغییر می‌کنند. وی نمونه‌هایی مانند تعدد زوجات و بردگی را مطرح می‌کند که در گذشته قابل قبول بودند اما امروز زشت شمرده می‌شوند.

این کتاب با نگاهی نو به رابطه دین و حکومت، بحث می‌کند که اخلاق جهانی می‌تواند فارغ از دین و مذهب تحقق یابد و برای برقراری عدالت، وجود انسان‌های خیرخواه کافی است.