عشق در نگاه اسلام؛ احساسی ناخواسته یا نیرویی نیازمند هدایت؟
عشق زمانی ارزشمند است که با عقل و ایمان بهسوی خدا هدایت شود، نه از امیال نفسانی برخیزد. نفس پیدایش عشق مذموم نیست، بلکه منشأ و رفتار ناشی از آن مورد قضاوت است.
عشق از دیدگاه اسلامی
عشق در نگاه اسلام به عنوان حالتی قلبی و درونی تعریف میشود که گاه بدون اراده انسان پدید میآید. ایجاد ناگهانی محبت به خودی خود مورد نکوهش نیست، بلکه معیار ارزیابی اخلاقی و دینی، نوع عشق و پیامدهای عملی آن در زندگی فردی و اجتماعی است. انسان موجودی کمالگراست و قلب او شریفترین بخش وجودش محسوب میشود که کارکرد حقیقی آن پذیرش معشوق حقیقی (خداوند) است.
مراتب وجودی و انواع عشق
- وجود انسان دارای مراتب جمادی، نباتی، حیوانی و عقلانی است
- عشق ناشی از مراتب نازل مانند هوس، انسان را در سطح پایین متوقف میکند
- عشق همراه با هدایت عقل، زمینهساز رشد و کمال انسانی است
تفکیک احساس از عمل
- احساس قلبی ممکن است ناخواسته باشد اما رفتار ناشی از آن کاملاً ارادی است
- نحوه برخورد با احساس و میزان تقویت یا مهار آن بر اساس عقل و شرع اهمیت دارد
“قلب انسان تنها با یاد و محبت معشوق حقیقی، یعنی خداوند متعال، به آرامش میرسد”
“عشق همواره با انس و پیوند قلبی همراه است و اگر با معشوقی غیرالهی شکل گیرد، انسان را از مسیر کمال دور میکند”
عشق در اسلام نیرویی خودجوش اما نیازمند هدایت است که اگر در مسیر صحیح قرار گیرد، میتواند عاملی برای تعالی و قرب الهی باشد.
