فقه در محاصره هرمنوتیک مدرن: چالشهای زیست مؤمنانه در جهان معاصر
تحلیل چالشهای فقه اسلامی در مواجهه با هرمنوتیک مدرن و علوم شناختی معاصر که اساس اجتهاد سنتی را زیر سؤال برده و زیست مؤمنانه را با بحرانهای معرفتی مواجه ساخته است.
فقه و بحران هرمنوتیک مدرن
فقه اسلامی که همواره سامانبخش اعمال عبادی و معاملات مؤمنان بوده، امروز در محاصره هرمنوتیک مدرن قرار گرفته است. هدف اصلی فقه بریءالذمه کردن مکلّف در روز جزا بوده، اما اکنون با تحولات بنیادین در نظریههای ذهن و زبان مواجه شده که مبانی اجتهاد سنتی را به چالش کشیده است.
- نظریههای دلالت سنتی مبتنی بر ذهن آینهوار و زبان بیطرف امروز توسط علوم شناختی و زبانشناسی معاصر نقض شدهاند
- هرمنوتیک مدرن نشان میدهد که ذهن دیگر آینه واقعیت نیست و زبان در انتقال معنا دخالت فعال دارد
- دیالکتیک پیام و رسانه باعث تحول دلالتها در بافت تاریخی و زمینهای میشود
"طریقیت تقلید مشروط به استفراغ وسع مرجع است، اما فقه امروز در حد وسع قرن چهارم متوقف مانده" "اگر طریقیت مخدوش باشد تقلید حرام میشود زیرا مکلّف به حکم خدا نمیرسد"
فقه اسلامی امروز با انتخاب دشواری روبروست: یا باید ابزارهای نوین هرمنوتیکی را بپذیرد و اجتهادی مخاطرهآمیز انجام دهد، یا در چارچوب سنتی باقی بماند و طریقیت خود را از دست بدهد. این بحران، زیست مؤمنانه معاصر را با چالشهای جدی مواجه ساخته است.
