نقد اندیشه‌های اقتصادی هایک: نظم خودجوش بازار در بوته آزمایش

نقد بنیادین اندیشه‌های اقتصادی فردریش فون هایک

این مقاله به کالبدشکافی اندیشه‌های اقتصادی فردریش فون هایک می‌پردازد و تناقضات موجود در نظریه «نظم خودجوش بازار» را نمایان می‌سازد. هایک که به عنوان «پیامبر بازار آزاد» شناخته می‌شود، معتقد بود بازار بدون دخالت دولت می‌تواند به صورت طبیعی به تعادل برسد. اما واقعیت‌های اقتصادی جهان نشان می‌دهد که دخالت هوشمندانه دولت برای رسیدن به اهداف توسعه ضروری است.

تضاد هایک و کینز در عمل اقتصادی

• هایک مخالف هرگونه دخالت دولت در اقتصاد بود
• کینز معتقد به دخالت سنجیده دولت برای تنظیم بازار
• تجربه کشورهای توسعه‌یافته نشان می‌دهد رویکرد کینز کارآمدتر بوده است

نقاط ضعف اصلی نظریه هایک

• نادیده گرفتن نقش قدرت و استعمار در شکل‌گیری بازارها
• اشتباه در تعریف «نیاز» و «تقاضا» در اقتصاد
• بی‌توجهی به آثار بیرونی مثبت و منفی کالاها

هایک مدعی بود «همیشه پای دولت در میان است» ولی کینز اعتقاد داشت دخالت‌های اشتباه دولت نباید ما را از دخالت‌های سنجیده دور کند نظم خودجوش بازار در دنیای واقعی جواب نمی‌دهد چون قدرت‌های بزرگ همواره در اقتصاد دخالت دارند

در نهایت، مقاله نشان می‌دهد که تفکرات هایک بیشتر جنبه تئوریک داشته و در عمل اقتصادی کشورهای پیشرفته نیز جایگاه اجرایی نداشته است.