اعتراف آیزنهاور به نقش آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد در سند تازه
سند جدیدی از خاطرات شخصی آیزنهاور، رئیسجمهور وقت آمریکا، نقش مستقیم این کشور در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و برکناری دکتر مصدق را تأیید میکند. این یادداشت که هفت هفته پس از کودتا نوشته شده، اهمیت عملیات مخفی و ترس از افشاگری را نشان میدهد.
سند تازه از آیزنهاور درباره کودتای ۲۸ مرداد
یک سند تاریخی جدید از خاطرات شخصی دوایت آیزنهاور، رئیسجمهور وقت آمریکا، که در ۸ اکتبر ۱۹۵۳ (۱۶ مهر ۱۳۳۲) نوشته شده، به طور مستقیم به نقش ایالات متحده در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و سرنگونی دولت دکتر محمد مصدق اعتراف میکند. آیزنهاور در این یادداشت که حدود هفت هفته پس از کودتا و پس از دریافت گزارش کامل از مأمور سیا، کرمیت روزولت، تنظیم شده، عملیات را "مخفی" توصیف میکند و هشدار میدهد که افشای آن میتواند به "شرمندگی" آمریکا در منطقه و از بین رفتن "شانس انجام عملیات مشابه در آینده" بینجامد.
- تأیید مستقیم بالاترین مقام: این سند نظر مقام تصویبکننده اصلی کودتا را منعکس میکند.
- شانس نزدیک به شکست: آیزنهاور اعتراف میکند که عملیات در آستانه شکست قرار داشت و غافلگیری به دلیل "خیانت" از بین رفته بود.
- تحسین مأمور سیا: او هوشمندی و شجاعت کرمیت روزولت را که در شرایط دشوار "وضعیت را entirely معکوس کرد" میستاید.
- اهمیت محرمانگی: مخفی نگه داشتن عملیات برای جلوگیری از آسیب به توانایی آمریکا برای اقدامات مشابه آینده حیاتی دانسته شده است.
"کاری که ما کردیم ‘عملیاتی مخفی’ بود. اگر به اطلاع عموم میرسید، ما نهتنها در آن منطقه شرمنده میشدیم، بلکه شانش ما برای انجام هر کاری مشابه در آینده تقریبا به طور کامل از بین میرفت." "وقتی توجه کنیم که در ساعات اولیه تلاش برای کودتا همه عناصر غافلگیری به علت خیانت از بین رفت... آنگاه میتوانیم دقیقا درک کنیم که مأمور ما چقدر شجاع بود."
این سند که در سال ۲۰۱۰ (حدود ۵۰ سال پس از وقایع) از طبقهبندی محرمانه خارج شد، نه تنها نقشهریزی آمریکا برای کودتا را ثابت میکند، بلکه نشان میدهد که این عملیات به عنوان یک الگو برای مداخلات مخفی آینده (مانند گواتمالا، اندونزی) در نظر گرفته شده بود و ابزاری در رقابتهای جنگ سرد و نمایش برتری نسبت به متحدانی مانند انگلیس بود. این مدرک محکمی در برابر تحریفهای تاریخی است که وقایع ۲۸ مرداد را "قیام ملی" میخوانند.
