تحلیل ارجاعات حافظ به مسیح و موسی در شعرهایش
مقالهای تحلیلی درباره چرایی ارجاع مکرر حافظ شیرازی به پیامبران مسیحیت و یهود در غزلیاتش، در حالی که از اسامی شخصیتهای صدر اسلام استفاده نکرده است. بررسی دیدگاه حافظ نسبت به دین رسمی و گشودگی افق معنوی او.
تحلیل ارجاعات مذهبی در غزلیات حافظ
حافظ شیرازی با وجود تسلط شگفتآور به زبان عربی و قرآن، به طور عمدی از به کار بردن اسامی شخصیتهای تاریخ صدر اسلام در غزلیاتش پرهیز کرده است. این در حالی است که او بارها به تاریخ مسیحیت و پیامبر یهود (موسی علیه السلام) ارجاع داده است.
- نام محمد (ص) حتی یک بار به صورت صریح در غزلیات حافظ نیامده است
- واژههای «مسیح» و «عیسی» بیش از ۱۵ بار در آثار او دیده میشود
- این انتخاب نشاندهنده فاصلهگذاری آگاهانه با دین رسمی زمانه است
- حافظ از تدین ریایی و زهد ظاهری انتقاد تندی داشته است
- استفاده از مسیح نشاندهنده گشودگی افق معنوی او فراتر از قالبهای رایج است
«شاید بتوان این انتخاب حافظ را نوعی فاصلهگذاری آگاهانه با دینِ رسمیِ ریازده دانست»
«حافظ از معتقدان است گرامی دارش / زان که بخشایشِ بس روحِ مکرم با اوست»
این نگاه حافظ در خوانش امروزی، با مفهوم همشنوی و گفتوگوی ادیان قرابت دارد و نشان از وسعت دیدگاه معنوی این شاعر بزرگ ایرانی است.
