نقش زنان مسیحی قفقازی در نیمه دوم حکمرانی صفویان
نگین طباطبایی در نشست تخصصی بیان کرد که زنان قفقازی با ورود به دربار صفوی و اسلام آوردن، در عزل و نصبهای حکومتی، تصمیمگیریهای حیاتی و ساخت ابنیه عمومی نقش مهمی ایفا کردند و از کتیبه و معماری به عنوان زبان قدرت بهره جستند.
نقش زنان مسیحی قفقازی در دوره صفوی
در نیمه دوم حکمرانی صفویان، زنان قفقازی که ابتدا مسیحی بودند و سپس به اسلام گرویدند، نقش بسزایی در ساختار سیاسی و فرهنگی ایران ایفا کردند. بر اساس تحقیقات نگین طباطبایی، از زمان شاه عباس اول، شاهزادگان در حرمسرا محبوس شدند و این امر باعث شد نفوذ زنان بلندمرتبه حرم مانند ملکه مادر و همسران مورد علاقه شاه افزایش یابد. با ورود زنان نومسلمان قفقازی به حرمسرای شاهی، جناحی جدید در دربار شکل گرفت که توسط این زنان و خواجگان رهبری میشد.
- قدرتمند شدن روزافزون زنان باعث شد در عزل و نصبهای حکومتی و تصمیمگیریهای حیاتی قلمرو صفوی مشارکت داشته باشند.
- آنها در ساخت ابنیه عمومی مانند مدارس و مساجد نقش مهمی ایفا کردند تا مذهب تشیع را ترویج دهند.
- از زمان شاه صفی، قدرت علمای شیعه افزایش یافت و زنان نومسلمان با ساخت این بناها به آنان نزدیک شدند.
- زنان قفقازی از کتیبه و معماری به عنوان ابزاری برای بیان قدرت خود استفاده کردند.
- این روند در دوران شاه عباس دوم نیز ادامه یافت و طبقه قدرتمند جدیدی در حکومت صفوی تشکیل شد.
نگین طباطبایی تصریح کرد: «از زمان به قدرت رسیدن شاه صفی تا انقراض صفویان، نفوذ زنان بلندمرتبه حرم افزایشی چشمگیر یافت.»
وی افزود: «زنان نومسلمان قفقازی با ساخت مدارس و مساجد به علمای شیعه نزدیک شدند و طبقه قدرتمند جدیدی را تشکیل دادند.»
این تحولات نشاندهنده تأثیر عمیق زنان قفقازی در تحولات سیاسی، مذهبی و فرهنگی ایران دوران صفوی است.
