دوزخ زیستمحیطی فقرا در شهرهای مدرن: آپارتاید اقلیمی در سایه نئولیبرالیسم
ناصر فکوهی در تحلیل خود نشان میدهد چگونه نابرابریهای اجتماعی به «آپارتاید اقلیمی» تبدیل شدهاند. فقرا در محلههای آلوده با بیماریهای زیستمحیطی دستوپنجه نرم میکنند، درحالی که ثروتمندان از هوای پاک بهرهمندند. این مقاله پیوند استعمار، نئولیبرالیسم و بحرانهای زیستمحیطی را بررسی میکند.
دوزخ زیستمحیطی فقرا در شهرهای مدرن
ناصر فکوهی، استاد انسانشناسی دانشگاه تهران، در تحلیل عمیق خود نشان میدهد که چگونه نابرابریهای اجتماعی به شکل جدیدی از آپارتاید اقلیمی تبدیل شدهاند. در جهان امروز، محل تولد افراد نه تنها سرنوشت سیاسی، بلکه میزان سرب خون و کیفیت هوای تنفسی آنان را تعیین میکند. فقرا در محلههای آلوده با بیماریهای زیستمحیطی دستوپنجه نرم میکنند، درحالی که ثروتمندان از هوای پاک و محیط سالم بهرهمند هستند.
ریشههای تاریخی نابرابری زیستمحیطی
- از نظریه روسو درباره «وحشی نیک» تا تحلیلهای هانا آرنت درباره حقوق بشر
- جوزف استیگلیتز بر ضرورت برابری به عنوان نیاز حیاتی تأکید میکند
- استعمار و سرمایهداری جهانی باعث انتقال آلودگی به کشورهای درحال توسعه شده است
نمونههای عینی تبعیض زیستبومی
- «کوچه سرطان» در لویزیانا با نرخ بالای بیماریهای ناشی از آلودگی پتروشیمی
- «کوچه آسم» در منهتن با ۱۷٪ کودکان مبتلا به آسم
- فاجعه بوپال هند که منجر به کشته شدن ۳۰۰ هزار نفر شد
«انسانها همهجا آزاد زاده میشوند و همهجا در غل و زنجیر هستند» - روسو
«نابرابری امروز یک ضرورت حیاتی برای انسانهاست» - جوزف استیگلیتز
این تحلیل نشان میدهد که مبارزه با نابرابریهای اجتماعی و زیستمحیطی نیازمند اقدام جهانی و بازنگری در پارادایمهای توسعه است.
