موکبی که لات‌ها را سر به راه کرد: داستان جامعه‌پذیری از طریق فرهنگ دینی
تحلیل شکلگیری موکب علی‌اکبر در قم به عنوان فرم جدید آیینی که به جامعه‌پذیری تیپ‌های طردشده اجتماعی کمک می‌کند و فضای شهری را به محیطی خانوادگی تبدیل مینماید.
موکب علی‌اکبر: پیوند آیین‌های دینی با جامعه‌پذیری اجتماعی
مقاله حاضر به تحلیل فرم جدید آیینی موکب‌ها در ایران می‌پردازد با تمرکز بر موکب علی‌اکبر در منطقه نیروگاه قم. این موکب که از سال ۱۳۹۵ فعالیت می‌کند، داستانی منحصر به فرد از تبدیل فضای شهری به محیطی خانوادگی و نقش آن در جامعه‌پذیری تیپ‌های ناسازگار ارائه می‌دهد. پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی و تهران نشان می‌دهند که چگونه این فرم آیینی نوین می‌تواند به افرادی که از قالب‌های سنتی مانند مسجد فاصله دارند، امکان کنشگری فعال بدهد.
- تغییر کاربری فضای شهری: موکب‌ها با انتقال «حس مادرانگی» به خیابان‌ها، فضای خشن شهری را به محیطی صمیمی تبدیل می‌کنند
- تاریخچه آیین‌های شیعی: از تعزیه در دوره قاجار تا هیئات در دهه ۷۰ و اکنون موکب‌ها به عنوان فرم جدید
- داستان تأسیس: موکب علی‌اکبر توسط دوستان جوانی به نام علی‌اکبر که اعدام شد تأسیس گردید
- تأثیرات تربیتی: خدمت در موکب موجب تقید شرعی و ایجاد محبت به اهل‌بیت در خادمان شده است
- ظرفیت‌های اجتماعی: موکب‌ها می‌توانند سرمایه اجتماعی برای طردشدگان ایجاد کنند
«گفتیم حالا که این جوان از دست ما رفت، بگذار این ایستگاهی که زدیم را ادامه دهیم تا روحش در آن دنیا شاد شود» - مجتبی از خادمان موکب
«من بیشتر از هر چیز از این خوشحال می‌شوم که وقتی مادرم اینجا می‌آید، می‌گوید پسرم در این ایستگاه صلواتی کار می‌کند» - علیرضا از دست‌اندرکاران
این پژوهش نشان می‌دهد که فرم‌های آیینی نوین مانند موکب‌ها ظرفیت قابل‌توجهی در اصلاح و تربیت افراد دارند و ریشه این تحولات را می‌توان در الگوهای تاریخی مانند حر بن یزید ریاحی و شخصیت‌های معاصری مانند طیب حاج رضایی جستجو کرد.