ارز ترجیحی در دست غول‌ها: تمرکز بی‌سابقه در تخصیص ارز

تمرکز بی‌سابقه ارز ترجیحی در دست شرکت‌های محدود

داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد در نیمه نخست سال ۱۴۰۴، تنها ۲۰ شرکت بزرگ حدود ۲.۹ میلیارد دلار از کل ۵.۹ میلیارد دلار ارز ترجیحی را دریافت کرده‌اند. این رقم نشان می‌دهد نیمی از بازار واردات کالاهای حیاتی کشور توسط تعداد محدودی از گروه‌های اقتصادی کنترل می‌شود. گروه مدلل به تنهایی با شش شرکت وابسته، سهمی بیش از ۱.۱ میلیارد دلار (۲۰ درصد) از ارز تخصیص‌یافته داشته است.

• کشت و صنعت مدلل ماهیدشت با ۵۱۱ میلیون دلار در صدر فهرست
• آوا تجارت صبا با ۲۹۰ میلیون دلار در رتبه دوم
• کشت و صنعت اکسون با ۲۱۰ میلیون دلار
• صنعت غذایی کوروش با ۱۹۲ میلیون دلار

"این سطح از تمرکز در شرایطی که تعداد کل شرکت‌های دریافت کننده ارز ترجیحی ۱۰۱۲ شرکت بوده، به معنای کنترل نیمی از بازار توسط تعداد محدودی است"

"سیاست ارز ترجیحی اگرچه با نیت حمایت طراحی شد، اما در عمل به تثبیت موقعیت اقتصادی گروه‌های خاص انجامیده است"

کارشناسان هشدار می‌دهند این انحصار ارزی شفافیت بازار را کاهش داده و رقابت را تضعیف کرده است. نیاز فوری به بازنگری در سازوکار تخصیص ارز و شفاف‌سازی روابط میان شرکت‌ها وجود دارد.