تلاشهای فرهنگستان زبان و ادب فارسی در زمینه نسخ خطی شبهقاره
گفتوگو با مهدی رحیمپور درباره چالشهای دسترسی به نسخ خطی فارسی در هند و پاکستان، همکاریهای محدود و نقش محمدرضا نصیری در تهیه منابع ارزشمند از شبهقاره.
تلاشهای فرهنگستان برای دسترسی به نسخ خطی شبهقاره
گفتوگوی مفصل با مهدی رحیمپور از گروه شبهقاره فرهنگستان زبان و ادب فارسی نشان میدهد که با وجود وجود حدود ۲۵۰ هزار نسخه خطی فهرستشده (و احتمالاً ۵۰۰-۶۰۰ هزار نسخه کل) در شبهقاره، دسترسی به این گنجینههای فرهنگی با محدودیتهای جدی مواجه است. کتابخانههای معتبری مانند خدابخش، آصفیه و رضارامپور در هند و گنجبخش در پاکستان دارای میراث ارزشمند فارسی هستند اما سیاستهای محدودکننده در اشتراکگذاری تصاویر نسخ و مشکلات اداری و مالی مانع بزرگ همکاریهای علمی شدهاست.
- دسترسی محدود به تصاویر: حتی هنگام دسترسی، تنها بخشی از نسخه (مثلاً ۵۰ صفحه از ۱۵۰ صفحه) در اختیار قرار میگیرد
- همکاریهای غیررسمی: حدود ۶۰٪ منابع از طریق روابط شخصی و نه کانالهای دیپلماتیک تهیه شده
- کاهش تخصص محلی: نسل جدید پژوهشگران محلی کمتر به متون کهن میپردازند
- نقش کلیدی محمدرضا نصیری: ارتباطات گسترده ایشان عامل اصلی دستیابی به منابع بوده
"گاهی فقط ۵۰ صفحه از یک نسخه ۱۵۰ صفحهای در اختیارمان قرار میگیرد — آن هم بخشی که آنها فکر میکنند برای ما مفید است"
"متأسفانه مسائل سیاسی به حوزههای فرهنگی کشیده میشود و این برای هویت ملی ما آسیبزا است"
امید است با تدابیر جدید در سطوح بالای سیاسی، گامهای مثبتی برای حفظ این میراث فرهنگی برداشته شود.
