وام‌های بی‌اثر: تسهیلات خوداشتغالی بانک مرکزی در برابر تورم بالا

وام‌های بی‌اثر در اقتصاد پرتورم ایران

تسهیلات خوداشتغالی بانک مرکزی که قرار بود محرکی برای رونق کسب‌وکارهای کوچک باشد، در عمل به ابزاری ناکارآمد بدل شده است. بخشنامه جدید بانک مرکزی در مهرماه ۱۴۰۴ با سقف تسهیلات ۲ میلیارد ریالی، در شرایط تورمی فعلی حتی برای اجاره مکان راه‌اندازی یک کسب‌وکار خرد کفایت نمی‌کند. تورم بالای ۴۰ درصد نه‌تنها قدرت خرید را کاهش داده، بلکه فضای کسب‌وکار را به‌شدت پرریسک کرده است.

• سقف تسهیلات ۲۰۰-۳۰۰ میلیون تومانی در مقابل نیاز واقعی ۳-۵ میلیارد تومانی
• تضامین سنگین و سخت‌گیری‌های بانکی در فرایند دریافت وام
• نبود زیرساخت‌های حمایتی برای شرکت‌های دانش‌بنیان
• گرایش به مشاغل کم‌هزینه و خدماتی به جای تولیدی
• شکاف عمیق میان تسهیلات و هزینه‌های واقعی راه‌اندازی کسب‌وکار

"در شرایطی که تورم بالا هزینه‌های راه‌اندازی را چندبرابر کرده، وام‌های خرد نه‌تنها کافی نیستند، بلکه برای بسیاری قابل‌استفاده نیستند."

"تسهیلات اشتغال‌زایی در ایران نه با واقعیت‌های اقتصادی همخوانی دارند و نه با نیازهای سرمایه‌گذاری متقاضیان تطابق دارند."

برای تبدیل خوداشتغالی به ابزاری مؤثر، لازم است سیاست‌های اعتباری به‌طورجدی بازنگری شوند و شامل افزایش سقف تسهیلات، تسهیل فرایند دریافت وام و ارائه بسته‌های حمایتی مکمل باشند.