ابوریحان بیرونی نماد ماندگاری تاریخی علم و پشتکار

ابوریحان بیرونی و راز ماندگاری علمی

در مراسم یازدهمین دوره جایزه ابوریحان بیرونی، دکتر محمدرضا مخبر دزفولی، رئیس فرهنگستان علوم، به تحلیل عوامل ماندگاری دانشمندان بزرگ ایرانی پرداخت. وی تأکید کرد که نبوغ ذاتی به تنهایی برای جاودانگی کافی نیست، بلکه پشتکار، شجاعت در آزمون و خطا و نگاه جامع به علم از ویژگی‌های برجسته‌ای است که چهره‌هایی مانند ابوریحان بیرونی و ابن‌سینا را فراتر از مرزهای جغرافیایی مطرح کرده است. مخبر دزفولی با اشاره به لقب «شهریار شرق» که غربی‌ها در قرن نوزدهم به ابوریحان دادند، تصریح کرد که این دانشمند بزرگ تنها در علوم پایه پیشرو نبود، بلکه در علوم کاربردی نیز نوآوری‌های بسیاری داشت.

• تقویت علوم پایه: ضعف در حمایت از پژوهش‌های پایه همچنان جدی است و سهم پژوهش و توسعه در کشور کمتر از یک درصد تولید ناخالص ملی است.
• فضای آزاد علمی: باید به دانشمندان جوان اجازه خطا داد چرا که ترس از اشتباه، نبوغ را خاموش می‌کند.
• شجاعت علمی: پروژه تولید داروی درمان سندروم زجر تنفسی نوزادان نمونه‌ای از نتایج شجاعت علمی است که سالانه هزاران نوزاد را نجات می‌دهد.
• پیوند علم و فناوری: حتی در فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی، بنیان کار از علوم پایه آغاز می‌شود.
• انتقال تجربه‌ها: برنامه «کاشت برای آینده» در فرهنگستان علوم زمینه انتقال تجربه‌های دانشمندان برجسته به نسل جوان را فراهم می‌کند.

"اگر علوم پایه را تقویت نکنیم، خروجی‌های کاربردی هم ضعیف خواهند بود."

"ابوریحان بیرونی فراتر از مرز جغرافیا، به گستره حقیقت نگریست."

توسعه علم نیاز به تصمیم‌گیری شجاعانه و سرمایه‌گذاری جدی دارد. هزینه‌کردن برای علم اگرچه سنگین به نظر می‌رسد، اما هزینه نکردن برای آن زیان بزرگ‌تری برای آینده کشور محسوب می‌شود.