بامداد خمار و فمینیسم ساختگی؛ بازتولید مردسالاری به جای آیندهسازی
رمان «بامداد خمار» فراتر از یک اثر سرگرمکننده، به بازتولید نظام مردسالارانه و کهن الگوها میپردازد. این اثر با ظاهر فمینیستی در عمق خود به توجیه مردسالاری و نفی حقوق زنان مشغول است.
تحلیل رمان بامداد خمار در بازتولید مردسالاری
رمان «بامداد خمار» اثر فتانه حاج سیدجوادی که اخیراً با پخش سریال اقتباسی آن مجدداً مورد توجه قرار گرفته، نه تنها یک اثر ادبی سرگرمکننده نیست، بلکه به عنوان یک متن فرهنگی در خدمت بازگشت به کهن الگوهای مردسالارانه عمل میکند. این رمان با وجود ویژگیهای زنانهنویسی و تمرکز بر مسائل زنان، در لایههای زیرین به تقویت نظام مردسالاری باستانی میپردازد.
- القای شکست در مطالبه حقوق: محبوبه، شخصیت اصلی رمان، پس از تجربیات منفی به این نتیجه میرسد که مردسالاری میتوانست نجاتبخش باشد
- تضاد با تعالیم اسلامی: اسلام جایگاه والایی برای زن قائل شد، اما این رمان به بازتولید فرهنگ مردسالار پیش از اسلام میپردازد
- تقویت برتری مردانه: رفتار شخصیتهای مرد و پذیرش زنانۀ این برتری در رمان مشهود است
- تضاد با اندیشههای پیشرو: این اثر در تقابل با دیدگاههای روشنفکرانی مانند علی شریعتی و بنت الهدی صدر قرار دارد
- طبیعی جلوه دادن مردسالاری: رمان با توصیف محیط اشرافی به عنوان "باغ بهشت"، مردسالاری را امری فطری نشان میدهد
"من عبرت دیگران شدم سودابه، عبرت تو شدم که عزیز دلم هستی" - این جمله پایانی رمان نشاندهنده نگاه عبرتآمیز نویسنده است "اسلام برای نخستین بار در تاریخ بشر، زن را از شخصیت انسانی کامل برخوردار ساخت" - تضاد رمان با تعالیم اصیل اسلامی
این رمان با خلق داستانی عامهپسند در قالب فمینیسم ساختگی، سعی در مشروعیت بخشیدن به مردسالاری دارد و تصویر زنان در ایران باستان را بازتولید میکند.
