پایان دوران طلایی نیروی انسانی؛ ایران در آستانه ورود به اقتصاد سالمندی

پایان پنجره جمعیتی ایران

ایران در آستانه یکی از مهم‌ترین چرخش‌های جمعیتی تاریخ خود قرار دارد. کارشناسان این دوره را «پایان پنجره جمعیتی» و آغاز عصر اقتصاد سالمندی می‌نامند. پنجره جمعیتی دوره‌ای است که اکثریت مردم در سن فعالیت اقتصادی (۱۵ تا ۶۴ سال) قرار دارند و نسبت وابستگی در کمترین حد ممکن است. اما این پنجره در ایران در حال بسته شدن است.

عوامل اصلی این تغییر شامل:

• کاهش نرخ تولدها
• افزایش امید به زندگی
• رشد سریع جمعیت بالای ۶۰ سال

پیامدهای مستقیم این تغییر:

• فشار سنگین بر صندوق‌های بازنشستگی
• کاهش جمعیت فعال در دهه آینده
• افزایش شمار بازنشستگان

کارشناسان هشدار می‌دهند که تا میانه دهه آینده، ایران از مرحله «فرصت جمعیتی» به سمت «چالش سالمندی» حرکت خواهد کرد. این تغییر به معنای افزایش بار مالی بر دوش صندوق‌های بازنشستگی، نظام درمان و بودجه عمومی کشور است.

«این نسل پرجمعیت بزرگ‌ترین فشار آتی را بر صندوق‌های بازنشستگی تحمیل خواهد کرد»

«اکنون زمان تصمیم‌گیری است: اصلاح مدل پرداخت مستمری، ورود نظام‌های چندلایه بیمه‌ای و احتمالاً افزایش سن بازنشستگی تنها راه عبور از این بحران پیش‌رو است»

ایران به زودی از مرحله فرصت جمعیتی وارد مرحله‌ اقتصاد سالمندی می‌شود؛ جایی که رشد اقتصادی دیگر از نیروی کار جوان نمی‌آید، بلکه به بهره‌وری، نوآوری و مدیریت منابع انسانی وابسته خواهد بود.