خزانه‌داری در بزنگاه تحول؛ از کنترل بودجه تا حکمرانی داده
تحول نقش خزانه‌داری کل کشور از واحد نظارت پرداخت‌ها به مرکز سیاستگذاری مالی با تمرکز بر مولدسازی دارایی‌ها، حکمرانی داده‌محور و بازآرایی بازار بدهی. این گذار با چالش‌های شفافیت داده و مقاومت نهادها مواجه است.
تحول نقش خزانه‌داری در مدیریت مالی ایران
معاونت نظارت مالی و خزانه‌داری کل کشور در حال گذار از روش‌های سنتی حسابداری به مدلی مبتنی بر داده و اوراق است. این نهاد اکنون نقشی فعال در مولدسازی دارایی‌های دولتی، ایجاد سامانه ملی دارایی‌ها و پیاده‌سازی حکمرانی داده‌محور ایفا می‌کند. هدف اصلی افزایش شفافیت، کاهش فساد و بهبود کارایی در تخصیص بودجه است.
- تمرکز بر ثبت و قیمت‌گذاری دارایی‌های نامشخص دولتی
- استقرار کنترل‌های دیجیتال و امضاهای الکترونیک برای پرداخت‌ها
- بازطراحی بازار اولیه اوراق دولتی برای جذب بخش خصوصی
- تجمیع حساب‌های بانکی دستگاه‌ها در حساب واحد خزانه
- انتشار اوراق درون‌سالی برای مدیریت نقدینگی کوتاه‌مدت
“طرح تطبیق هوشمند تخصیص با عملکرد واقعی بودجه برای اتصال هر ریال تخصیص‌یافته به خروجی نهایی کلید خورده است.” “خطر انباشته‌شدن بدهی و فشار تورمی در صورت عدم تنظیم حجم اوراق درون‌سالی وجود دارد.”
این تحولات اگرچه نشان‌دهنده حرکت به سمت مدیریت مالی مدرن است، اما با چالش‌های جدی از جمله مقاومت نهادها، نابرابری کیفیت داده‌ها و نیاز به شفافیت بیشتر مواجه است. دستیابی کامل به حکمرانی مالی پایدار مستلزم استقرار نظام پاسخ‌گویی عمومی است.