خانه‌دار شدن مستاجران در ایران: رویایی روزافزون دور از دسترس

بحران مسکن در ایران و ناکامی طرح‌های حمایتی

بازار مسکن ایران در سال‌های اخیر یکی از پرتلاطم‌ترین دوره‌های خود را تجربه می‌کند. قیمت خرید خانه روزبه‌روز افزایش می‌یابد و توان خرید مردم به شدت کاهش یافته است. مستأجران نیز در سایه تورم شدید اجاره‌بها با فشار اقتصادی سنگینی مواجه‌اند. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، تورم سالانه مسکن ۳۶.۶ درصد و تورم اجاره ۳۶.۵ درصد بوده است. این ارقام نشان می‌دهد سیاست‌های کنترلی دولت در بازار مسکن بی‌اثر بوده و هزینه‌های جانبی مسکن با شتابی بیشتر افزایش یافته است.

• وعده ساخت ۴ میلیون مسکن در قالب نهضت ملی مسکن تنها به تحویل ۵۱ هزار واحد منجر شده است
• تأخیرهای گسترده در اجرای پروژه‌ها و عدم شفافیت موجب نارضایتی متقاضیان شده است
• بسیاری از متقاضیان به دلیل فشار مالی و طولانی شدن فرآیند ساخت از طرح انصراف داده‌اند
• طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده نیز با مشکلات مشابهی مانند تخصیص زمین‌های غیرقابل سکونت مواجه است
• کارشناسان ریشه بحران را در نبود سیاست‌گذاری منسجم و پایدار می‌دانند

یکی از متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن گفت: “سال ۱۴۰۰ با قرض و فروش ماشین‌مان برای ثبت‌نام اقدام کردیم به امید اینکه روزی صاحب‌خانه شویم، اما امروز نه تنها خانه‌دار نشده‌ایم بلکه حتی خودرویی هم نداریم.”

متقاضی طرح جوانی جمعیت از استان زنجان اظهار کرد: “زمین‌های تخصیص داده شده در محدوده کارخانه‌های صنعتی و بهشت زهرا واقع شده و اصلاً قابلیت سکونت ندارد.”

کارشناسان اقتصادی معتقدند اگر دولت در کنار سیاست‌های ساخت و ساز، به اصلاح نظام مالیاتی، عرضه زمین ارزان و حمایت از تولیدکنندگان واقعی مسکن نپردازد، بحران موجود در سال‌های آینده شدیدتر خواهد شد. در شرایط فعلی، بخش قابل توجهی از جمعیت کشور به‌ویژه جوانان و زوج‌های تازه‌ازدواج‌کرده، حتی توان اجاره واحد کوچک در شهرهای بزرگ را ندارند. با این روند، اگر تحول اساسی در سیاست‌گذاری‌ها رخ ندهد، رؤیای خانه‌دار شدن برای بسیاری از مردم بیش از گذشته دور از دسترس خواهد بود.