کارکرد نهاد «توأم و تفکیک دعاوی» در تحقق عدالت قضائی
در نظام حقوقی ایران، نهاد «توأم و تفکیک دعاوی» بهعنوان یکی از ابزارهای مؤثر در مدیریت پروندههای مرتبط، نقشی اساسی در پیشگیری از اطاله دادرسی و جلوگیری از صدور آرای متناقض ایفا میکند.
کارکرد نهاد توأم و تفکیک دعاوی در نظام قضایی ایران
نهاد «توأم و تفکیک دعاوی» یکی از مکانیسمهای مهم در نظام حقوقی ایران است که هدف اصلی آن پیشگیری از اطاله دادرسی و جلوگیری از صدور آرای متعارض میباشد. بر اساس ماده ۱۰۳ قانون آئین دادرسی مدنی، هنگامی که چند دعوا دارای ارتباط کامل باشند و در یک دادگاه مطرح شوند، قاضی موظف است آنها را به صورت توأمان بررسی کند. این نهاد حقوقی نقش اساسی در تحقق عدالت رویهای و افزایش کارآمدی دستگاه قضائی دارد.
- شرایط اعمال ماده ۱۰۳: وجود چند دعوای مستقل همزمان، ارتباط کامل از نظر موضوع یا دلایل، طرح در یک دادگاه یا شعب آن، و اطلاعرسانی وکلا به دادگاه
- مثال عملی: وقتی فردی همزمان تقاضای ابطال سند مالکیت و مطالبه همان مال را مطرح کند
- تفاوت دعاوی مرتبط و مستقل: دعاوی مرتبط دارای پیوند موضوعی یا دلیل مشترک هستند
- رویه اجرایی: درج عبارت «وقت نظارت به لحاظ رسیدگی توأم تجدید گردید» در پرونده الکترونیکی
- فواید اجرای صحیح: افزایش کارآمدی قضائی، پیشگیری از تضییع حقوق شهروندان
“چنانچه چند دعوا از لحاظ موضوع یا دلایل با یکدیگر ارتباط کامل داشته باشند، دادگاه مکلف است همه آنها را همزمان مورد بررسی قرار دهد.”
“نهاد توأم و تفکیک دعاوی ابزاری برای تحقق عدالت رویهای و جلوگیری از هرجومرج قضائی است.”
آگاهی حقوقدانان، وکلا و شهروندان از چگونگی اعمال این ماده قانونی، پیششرط اجرای عدالت و شفافیت در فرآیند قضائی محسوب میشود.
