زنگ خطر نابودی کتابخانه‌های دانشگاهی؛ ۵ چالش اصلی پیش رو

کتابخانه‌های دانشگاهی در عصر دیجیتال

کتابخانه‌های دانشگاهی در حال حاضر با چالش‌های بی‌سابقه‌ای در عصر تحول دیجیتال روبرو هستند. محمد حسن‌زاده رئیس پژوهشگاه ایرانداک در گردهمایی رؤسای کتابخانه‌های دانشگاهی که در دانشگاه تهران برگزار شد، هشدار داد که با کمرنگ شدن نقش این نهادها، زنگ خطر نابودی کتابخانه‌ها به صدا درآمده است. در نگاه نوین، کتابخانه دانشگاهی دیگر نمی‌تواند تنها مخزن منابع باشد، بلکه باید به عنوان مرکز هوشمندی علمی عمل کند که داده‌های علمی را تحلیل و برای مدیریت دانشگاه ارائه می‌دهد.

• نبود یکپارچگی میان سامانه‌های پژوهشی، آموزشی و کتابخانه‌ای
• کمبود مهارت‌های نوظهور در حوزه داده و هوش مصنوعی
• ضعف در ارائه خدمات تحلیلی و سیاست‌پژوهی برای مدیریت دانشگاه
• کاهش استفاده از منابع چاپی و تغییر الگوهای یادگیری
• نبود مدل‌های ارزیابی عملکرد متناسب با نقش‌های جدید

"اگر امروز شایستگی‌ها، خدمات و زیرساخت‌ها در مسیر نقش‌آفرینی مؤثر هماهنگ نشود، کتابخانه‌ها جایگاه خود را در دانشگاه‌های آینده از دست خواهند داد."

"در بسیاری از نظام‌های پیشرو آموزش عالی، کتابخانه مرکز هوشمندی علمی تلقی می‌شود."

ایرانداک اقداماتی مانند توسعه شبکه ملی کتابخانه‌های دانشگاهی و ارائه دستیار هوش مصنوعی را برای مقابله با این چالش‌ها آغاز کرده است. برای آینده‌ی بهتر کتابخانه‌ها، توسعه کتابخانه یکپارچه دیجیتال، تقویت نقش در تحلیل علم، توانمندسازی نیروی انسانی و افزایش تعاملات بین‌المللی ضروری است.