حقوق جایگزین مهریه در اسلام؛ راهکارها، فلسفه و چالش‌های اجتماعی

فلسفه مهریه در اسلام

مهریه در اسلام فراتر از یک هدیه ساده است و به عنوان «صدُقه» یاد شده که از ریشه «صدق» گرفته شده و نشان‌دهنده اثبات صداقت محبت مرد است. در متون دینی، مهریه ابزاری برای اثبات راستی محبت مرد و پایبندی به پیمان ازدواج طراحی شده است. مرد باید از محبوب‌ترین دارایی‌های خود مهریه را تعیین کند تا نشان دهد محبتش واقعی است. قرآن کریم در سوره نساء بر پرداخت مهریه به عنوان «نحله» (بخشش بلاعوض) تأکید دارد که باید همچون عسل، شیرین، گوارا و سودمند باشد.

کارکردهای اصلی مهریه

• ابزار اثبات صداقت: مهریه نشان‌دهنده راستگویی مرد در ادعای محبت است
• کنترل طبیعت مرد: مهار تمایل مرد به «لذت‌بردن بدون تعهد»
• ایجاد امنیت: تضمین تعهد مرد و ایجاد ثبات در زندگی مشترک

چالش‌های اجتماعی

• تبدیل مهریه به ابزار فشار و تهدید مالی
• فاصله گرفتن از فلسفه اصلی در عرف جامعه
• سوءاستفاده‌های عاطفی و مالی از مهریه

"مهریه باید از جنس هدیه‌ای شیرین، گوارا و سودمند باشد؛ نه ابزار تهدید"

"حق طلاق در اختیار مرد قرار گرفته اما قابل تفویض به زن است"

حق طلاق و تفویض آن

حق طلاق از حقوق قابل انتقال بوده و مرد می‌تواند آن را به زن منتقل کند. این حق در اصل برای مهار طبیعت مردانه و جلوگیری از فرار از تعهدات طراحی شده است. احکام اسلامی دو کارکرد اساسی دارند: کنترل نفس و جامعه‌سازی. هنگامی که طبیعت انسان مهار نشود، استفاده از احکام نتیجه معکوس خواهد داد.