نتایج پژوهش دانشگاه تهران درباره مدیریت پایدار منابع آب با تأکید بر دانش بومی
پژوهشگران دانشگاه تهران در یک مطالعه میدانی نشان دادند که نهادهای مدیریت آب مبتنی بر دانش اکولوژیک بومی نقش کلیدی در سازگاری با کم‌آبی و مدیریت پایدار منابع آب دارند.
مدیریت پایدار منابع آب با اتکا بر دانش بومی
پژوهش میدانی دانشگاه تهران که با سرپرستی مهدی قربانی انجام شده، نشان می‌دهد که استفاده از دانش اکولوژیک بومی راهکاری پایدار برای مدیریت آب در مناطق خشک جنوب کشور است. این پژوهش با استفاده از روش‌های پیمایشی مشاهده مستقیم، مشارکتی و مصاحبه عمیق با ۱۷۳ بهره‌بردار خبره انجام شده و نظام اجتماعی، ابتکارات محلی و انواع یاریگری‌ها را تحلیل کرده است. یافته‌ها حاکی از آن است که مدیریت آب در مناطق خشک تنها با فناوری‌های مدرن امکان‌پذیر نبوده و باید از خرد جمعی و سازوکارهای بومی که نتیجه قرن‌ها آزمون و خطا است بهره گرفت.
- سازمان اجتماعی «دهگون» در دشت گزیر نقش کلیدی در توزیع عادلانه آب دارد
- سازه‌های بومی مانند «مقسَم»، «عَلگَه»، «بند» و «برکو» به عنوان ابتکارات محلی شناسایی شدند
- دانش بومی در دشت گزیر دانشی پویا و مبتنی بر تجربه زیسته مردم با طبیعت است
- تقویت انسجام اجتماعی و مدیریت جمعی منابع آب از طریق مشارکت فعال بهره‌برداران ممکن شده
- احیا و به‌روزرسانی سازه‌های بومی با مشارکت دولت و جوامع محلی ضروری است
«مدیریت آب در مناطق خشک، تنها از طریق فناوری‌های مدرن امکان‌پذیر نیست؛ بلکه باید از خرد جمعی و سازوکارهای بومی بهره گرفت.» «نظام اجتماعی بواسطه این دانش و مشارکت فعال بهره‌برداران، باعث تقویت انسجام اجتماعی و مدیریت جمعی منابع آب شده است.»
این پژوهش بر احیا و ثبت دانش بومی، ایجاد فضای مشارکتی بین دولت و خبرگان محلی، و تلفیق دانش بومی با دانش رسمی تأکید دارد.
