علل مهجوریت شعر فاطمی در تاریخ ادبیات فارسی؛ ناصرخسرو پیشگام این سبک
محمود حبیبی کسبی تحلیل می‌کند که شعر فاطمی به دلایل مختلفی از جمله حکومت‌های غیرشیعی، هزینه‌بر بودن و سانسور تاریخی در ادبیات فارسی مهجور مانده و ناصرخسرو قرن‌ها تنها شاعر این حوزه بوده است.
مهجوریت تاریخی شعر فاطمی در ادبیات فارسی
شعر فاطمی به عنوان یکی از گونه‌های مهجور ادبیات فارسی شناخته می‌شود که طی قرون متمادی دچار مظلومیتی تاریخی شده است. بر اساس تحلیل‌های محمود حبیبی کسبی، ناصرخسرو اولین شاعری است که شعری مستقل و صریح درباره حضرت فاطمه زهرا(س) سروده و تا قرن‌ها پس از او نیز شاعر دیگری در این زمینه فعال نبوده است. دلایل این مهجوریت متعدد است:
- حکومت‌های غیرشیعی: در دوره‌هایی که حکومت‌ها شیعی نبوده‌اند، سرودن شعر فاطمی برای شاعران پرهزینه بوده است
- موضع‌مندی شعر فاطمی: بیان واقعیت تاریخی شهادت حضرت زهرا(س) همواره برای شاعران خطرناک بوده
- سانسور تاریخی: مورخان ادبیات مانند ادوارد براون و ذبیح‌الله مصفا عمداً شعرهای شیعی را حذف کرده‌اند
- نشر محدود: در گذشته نشر شعرها主要通过 دربارها صورت می‌گرفته که شیعی نبوده‌اند
"شعر فاطمی یک شعر موضع‌مند است. تو نمی‌توانی شعر بگویی و در آن بگویی حضرت زهرا (س) به علت یک بیماری ساده فوت کردند"
"کسانی تاریخ ادبیات فارسی را برای ما روایت کرده‌اند که آدم‌های اهلی نبوده‌اند"
حذف شعرهای شیعی حافظ شیرازی در تصحیح‌های غنی و قزوینی نمونه‌ای از این سانسور سیستماتیک است. با این حال، در دهه‌های اخیر شاهد رشد چشمگیر شعر فاطمی هستیم و این گونه ادبی جایگاه واقعی خود را می‌یابد.
