تأثیر نوسانات نفت بر آینده صنعت ایران
بررسی نقش درآمدهای نفتی در سرمایهگذاری صنعتی ایران نشان میدهد که سهم نفت در تولید ناخالص داخلی همچنان تعیینکننده مسیر رشد اقتصادی است. نوسانات قیمت نفت مستقیم بر توانایی دولت برای حمایت از پروژههای صنعتی تأثیر میگذارد.
نقش نوسانات نفت در سرمایهگذاری صنعتی ایران
اقتصاد ایران با وجود کاهش نسبی وابستگی بودجه به نفت، همچنان تحت تأثیر مستقیم درآمدهای نفتی قرار دارد. سهم بخش نفت از تولید ناخالص داخلی در دو دهه اخیر بین ۱۰ تا ۱۵ درصد نوسان کرده که این نوسان مستقیماً بر سرمایهگذاری صنعتی تأثیر میگذارد. زمانی که درآمدهای نفتی افزایش مییابد، سهم نفت در GDP تا ۱۸ درصد صعود میکند و اثر آن در رشد اقتصادی کاملاً مشهود است.
- وابستگی پنهان اقتصاد به نوسانات نفتی باعث شده در دورههای تحریم سهم نفت به ۶ درصد سقوط کند
- رابطه مستقیم بین درآمدهای نفتی و سرمایهگذاری صنعتی تقریباً یکبهیک است
- صنایع انرژیبر مانند پتروشیمی و فولاد مستقیماً از نوسانات ارزی متأثر میشوند
- واردات ماشینآلات صنعتی از ۱۰ میلیارد دلار به کمتر از ۳ میلیارد دلر کاهش یافته
- نیمی از پروژههای بزرگ صنعتی در دهه گذشته نیمهتمام ماندهاند
سعید بیات، عضو هیئت علمی دانشگاه تأکید میکند: "در ایران رابطه میان درآمدهای نفتی و سرمایهگذاری صنعتی تقریباً یکبهیک است"
"اقتصاد ایران اگر بتواند نسبت درآمدهای نفتی به GDP را به شکل پایدار حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد نگه دارد، رشد صنعتی بالای ۵ درصد قابل تحقق است"
مسئله اصلی نه وابستگی به نفت، بلکه وابستگی به درآمدهای بیثبات نفتی است. ایران برای رسیدن به رشد صنعتی پایدار نیازمند سازوکار جدیدی برای مدیریت درآمدهای نفتی است تا از انتقال نوسانات بازار جهانی به بودجه دولت جلوگیری شود.
