دولت نبوی الگویی کارآمد برای حکمرانی بیتالمال ارائه میدهد
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی (ره) در نشستی تأکید کرد که دولت نبوی با طراحی نهادی دقیق و بدون نیاز به بروکراسی پیچیده، الگویی کارآمد برای حکمرانی بیتالمال ارائه داده که میتواند الهامبخش حکمرانی معاصر باشد.
تحلیل نهادی حکمرانی بیتالمال در دولت نبوی
حجتالاسلام محمدجواد میرزازاده در نشستی در مؤسسه امام خمینی (ره) به تحلیل حکمرانی بیتالمال در دوره نبوی پرداخت. وی تأکید کرد که پیامبر اکرم (ص) با ترکیب سازوکارهای نهادی، اخلاقی و انگیزشی توانستند رابطه کارگزاران و ذینفعان را به شکلی عادلانه مدیریت کنند. این الگو نشان میدهد که حکمرانی کارآمد لزوماً متکی به بروکراسی پیچیده مدرن نیست.
- گزینش و نظارت مستمر کارگزاران با هشدارهای صریح پیشینی و اصلاح پسینی
- ترکیب انگیزههای مادی و معنوی شامل سهمبری از غنایم و اعتبار حکومتی
- مدیریت ذینفعان در دو سطح تعاملی و ساختاری برای کاهش تعارض منافع
- تأکید بر پاسخگویی اخروی که هزینه معنوی تخلف را افزایش میداد
- اصلاح ساختارهای ناعادلانه مانند حذف امتیازات قبیلهای
«پیامبر اکرم (ص) با ایجاد توازن دقیق میان قدرت، مشروعیت و فوریت منافع ذینفعان، الگویی کمنظیر از حکمرانی عادلانه ارائه دادند.»
«تحلیل نهادی نشان میدهد نهادهای اسلامی نه تنها ایستا نیستند، بلکه در صورت فهم منطق نهادی آنها میتوانند الهامبخش حکمرانی معاصر باشند.»
این پژوهش نشان میدهد که حکمرانی نبوی پویا و اصلاحپذیر بود و زوالهای تاریخی بعدی ناشی از تضعیف سازوکارهای نهادی اصلی بوده، نه ذات نهادهای اسلامی.
