شب چله در سیستان و بلوچستان؛ پیوند کهن آیین ایرانی-اسلامی
شب یلدا یا شب چله در سیستان و بلوچستان آیینی ریشهدار است که با دورهمیهای ساده، خوراکیهای بومی و احترام به بزرگان، هویت فرهنگی مردم را زنده نگه میدارد. این سنت کهن نماد همبستگی خانوادگی و صلهرحم است.
شب چله در سیستان و بلوچستان؛ آیینی کهن
شب یلدا یا شب چله در استان سیستان و بلوچستان یکی از کهنترین آیینهای ایرانی است که با فرارسیدن آخرین شب پاییز، رنگ و بوی خاصی به محافل خانوادگی میبخشد. این آیین دیرینه که در این منطقه با نام «شب چله» شناخته میشود، فرصتی برای گردهمایی خانوادهها، تقویت پیوندهای اجتماعی و پاسداشت فرهنگ بومی به شمار میرود.
ویژگیهای برجسته شب چله
- استفاده از خوراکیهای ساده و بومی مانند هندوانه، خربزه محلی، شیره، گندم بریان و خرماهای محلی
- توجه به دورهمی خانوادگی و پرهیز از تجملگرایی
- احترام به بزرگان و ریشسفیدان در آیینی به نام «شال»
- شاهنامهخوانی بهویژه به دلیل پیوند عمیق داستانهای حماسی با سرزمین سیستان
- موسیقی محلی، قصهگویی و بازیهای محلی
ریشههای تاریخی و فرهنگی
محمدعلی ابراهیمی، رئیس موزه بزرگ جنوب شرق اشاره میکند: “شب چله ریشهای عمیق در تاریخ، فرهنگ و باورهای مردمان این منطقه دارد.” در گذشته مردم نهتنها چله زمستانی بلکه چله تابستانی را نیز گرامی میداشتند. سیستان و بلوچستان یکی از کهنترین نظامهای تقویمی را در خود جای داده که ابوریحان بیرونی نیز به آن اشاره کرده است.
“یلدا به عنوان یک رسم ایرانی، در راستای تعالیم دینی قرار دارد و مردم ایران آن را فرصتی برای صلهرحم میدانند.” - حجت الاسلام سعید جانآبادی
“این سنتها، سنتهای پسندیدهای بودهاند و همچنان میتوانند نقش مهمی در زندگی اجتماعی ما ایفا کنند.” - علی رخشانی
شب چله در سیستان و بلوچستان نماد همبستگی خانوادگی و احترام به بزرگترهاست. این آیین کهن با وجود تغییرات زمانی، همچنان هویت اصلی خود را حفظ کرده و به نسلهای آینده منتقل میشود.
