فروپاشی رویای اقتصادی نسل جوان ایران در یوتیوب
بهروزرسانی جدید الگوریتم یوتیوب درآمد تبلیغاتی کاربران ایرانی را عملاً صفر کرده است. این تغییر که ناشی از تحریمهای آمریکا و سیاستهای گوگل است، معیشت هزاران تولیدکننده محتوا را با بحران مواجه ساخته و بحث مهاجرت به پلتفرمهای داخلی یا تغییر استراتژی محتوا را داغ کرده است.
فروپاشی رویای اقتصادی نسل جوان در یوتیوب
یوتیوب که سالها به عنوان مامن اقتصادی برای نسل جوان ایران عمل میکرد، با بهروزرسانی الگوریتم جدید خود در دسامبر ۲۰۲۵ (آذر ۱۴۰۴) عملاً درآمدهای تبلیغاتی کاربران ایرانی را به صفر نزدیک کرده است. این تغییر که توسط فعالان فناوری "پایان عصر دور زدن" نامیده میشود، نشاندهنده تحول اساسی در برخورد گوگل با ترافیک VPN است.
ریشههای بحران به قوانین سختگیرانه دفتر کنترل داراییهای خارجی آمریکا (OFAC) برمیگردد. گوگل برای اجتناب از جریمههای میلیونی، با استفاده از هوش مصنوعی پیشرفته ترافیک VPN را به عنوان "ترافیک نامعتبر" شناسایی میکند. از آنجا که تبلیغدهندگان بینالمللی تمایلی به نمایش آگهی برای کاربران ایرانی ندارند، این اقدام منجر به قطع کامل درآمدها شده است.
- آربیتراژ دیجیتال پیشین: کاربران ایرانی با تغییر IP خود را به عنوان کاربرانی از اروپا یا آمریکا معرفی میکردند
- وابستگی معیشتی: هزاران جوان تحصیل را رها کرده یا شغل خود را برای یوتیوب ترک کرده بودند
- آپارتاید دیجیتال: کاربران ایرانی میتوانند محتوا مصرف کنند اما از ارزشی که ایجاد میکنند سهمی نمیبرند
- پیامدهای اجتماعی: موج افسردگی، اضطراب و ناامیدی در میان تولیدکنندگان محتوا
- راهحلهای پیشرو: مهاجرت به پلتفرمهای داخلی یا تولید محتوای بینالمللی
"این یک حصر اقتصادی دیجیتال است. ریشه اصلی این اقدام به قوانین سختگیرانه دفتر کنترل داراییهای خارجی آمریکا برمیگردد"
"وقتی مسیری که به عنوان نماد موفقیت مدرن شناخته میشد اینچنین شکننده از آب درمیآید، اعتماد به نفس یک قشر خدشهدار میشود"
این بحران فرصتی برای تقویت اقتصاد دیجیتال درونزا است. پلتفرمهای داخلی مانند آپارات و روبیکا میتوانند با حمایت قانونی و زیرساختهای مناسب، بخشی از خلأ درآمدی را جبران کنند.
